terminów gramatycznych online
rzeczownik męski żywotny
Język: polski
- Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897
- Imienna deklinacja przymiotników: Łoś III/1927
- Nauka odmiany wyrazów: Kon/1920
- O zdaniu pojedyńczym: Kras/1897
- Odmienne części mowy: Lerc/1877
- Skłanianie rzeczowników: Malin/1869
Cytaty
Dlá tego téż gramatycy nasi ze względów pedagogicznych we wzorcach skłánianiá rzeczowników męzkich żywotnych nietylko w liczbie pojedyńczéj, w któréj ściśle rzecz biorąc, biernik niczym się nie różni od mianownika, ale nawet i w liczbie mnogiéj co do rzeczowników osobowych, kładą w bierniku formy dopełniácza, co się dzieje pod względem biernika liczby mnogiéj ze szkodą nauki ojczystego języka. Albowiem formy biernika liczby mnogiéj rzeczowników osobowych męzkich znikają s pamięci młodzieży, jako mniéj używane w potocznéj mowie [...].
Rzeczowniki męskie żywotne tak ludzkie jak zwierzęce mają czwarty przypadek jak drugi, wszystkie nieżywotne mają czwarty jak pierwszy.
Biernik liczby pojedyńczej w starej polszczyźnie był równy mianownikowi zarówno w rzeczownikach męskich nieżywotnych (dom, głos...) jak i żywotnych (król, zwierz, wróbl...).
[…] Dzisiejszy 4. przyp. l. poj. od rzeczowników męskich żywotnych, i 4. przyp. l. mn. od rzeczowników męskich osobowych — to właściwie 2. przyp.; że jednak w poczuciu językowym i w użyciu zrównał się zupełnie z właściwym przypadkiem 4. innych rzeczowników, stąd też traktujemy go w składni jak zwyczajny przyp. 4; bo pochodzenie jego należy do morfologii [...].
Podług drugiego wzoru dodatkowego odmieniają się rzeczowniki męskie żywotne, zakończone na ec, np. kupiec, szewc, głupiec, młodzieniec, padalec, jastrzębiec, krogulec, tasiemiec.
§ 311. Ac. sg. m. n. przymiotników ma brzmienie N. sg. ale także G. sg. jeżeli się odnosi do męskich rzeczowników żywotnych: miała list starościn 1391 Leksz. I. nr. 971, w dom panów pojdzimy Fl. 121, 1, odwiodę rog Dawidów 131, 18, [...].