Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

delikatnie

Hasło w cytatach: delikatniej
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)

Cytaty

Dawniejsi wszystkie wspołbrzmiące, ktore się delikatnie wymawiają, iż niby i po nich następować się zdaje [...] akcentem ostrym znaczyli, jako to: b', p', w' w tych i tym podobnych słowach: kiełb' [wyraz przekreślony] , jedwab', karp', krzew'; ktore odmienione przyjmują j [= i], jako: jedwabiu, kiełbia, karpia, krzewię się. Że jednak takich słow mało się znajduje, i w tych, co są, niezbyt znacznie wydaje się błąd, choćby się to ostatkowe litery: b, p, w; takim jak zwyczajnie brzmieniem wymawiały, dlatego ten akcent od teraźniejszych bywa opuszczany

O. C przed j lub i tak albo bardziej miękczeje, jak gdy się nad nią kładzie akcent, à to się trafia w tych Syllabach: cja, cje, ci, cjo, cju: nap: cjało, cjemny, ciskam, cjołek [...] a w inszych zaś wszystkich słowach choć się nie tak delikatnie wymawia, nigdy jednak nie brzmi jak k, przeciw zwyczajowi inszych językow, ale raczej jak ts, jako: [...], co, cud. Gdy mu się przyda z, grubszą i obcym trudniejszą ma pronuncyacyą, nap: czas, czeladź, czysty, czoło, czuły.

Akcent ostry daje się nad literami: ć, ń, ś, ź, gdy się tak cienko i delikatnie wymawiać powinny.

Nad a dawany był przedtym akcent ostry tak á aby się delikatniej wymawiało, teraz zaś ponieważ go wszędzie jednako wymawiają, więc kładzenie akcentu jest zarzucone.

Po inszych zaś literach, jako: b, c, m, n, p, s, w, niekiedy i lub j; niekiedy Greckie y trafia się, co poznawać trzeba z wymawiania; gdy się bowiem delikatnie mowi, i lub j: gdy grubo, y pisać się zwykło.