Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas dawno przeszły pierwszy
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: dawno przeszły, dawnoprzeszłego pierwszego, dawnoprzeszły, dwanoprzeszły pierwszy czas
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)

Cytaty

Lub/1778, s. 77 (77-78)

Czasow mają Rossyjskie słowa dziesięć: ośm od prostych, a dwa od złożonych. Od prostych. 1.) Terazniejszy (Praesens): трясу trzęsę [...] 2.) Przeszły niedoskonały (Praeteritum imperfectum): трясъ trząsł [...] 3.) Przeszły jednokrotny (Praeteritum unicum): тряхнулъ trząsnął [...] 4.) Dawno przeszły pierwszy (Plusquam perfectum primum): тряхивалъ trząsywał [...] 5.) Dawno przeszły wtóry (Plusquam perfectum secundum): бывало трясъ bywało trząsł [...] 6.) Dawno przeszły trzeci (Plusquam perfectum tertium): бывало трясывалъ [...] trząsywał [...] 7.) Przyszły niedoskonały (Futurum imperfectum): буду трасти będę trząsł, стану бросать [...] zacznę ciskać [...] 8.) Przyszły jednokrotny (Futurum unicum): тряхну trząsnę [...] Od złożonych. 9.) Przeszły doskonały (Praeteritum perfectum) na przykł: написалъ napisał, od пишу piszę; 10.) Przyszły doskonały (10. Futurum perfectum): напишу napiszę.

[Времен имеют российские глаголы десять: осмь от простых да два от сложенных; от простых: 1) настоящее — трясу, глотаю, бросаю, плещу; 2) прошедшее неопределенное — трясъ, глоталъ, бросалъ, плескалъ; 3) прошедшее однократное — тряхнулъ, глонулъ, бросилъ, плеснулъ; 4) давнопрошедшее первое — тряхивалъ, глатывалъ, брасывалъ, плескивалъ; 5) давнопрошедшее второе — бывало трясъ, бывало глоталъ, бросалъ, плескалъ; 6) давнопрошедшее третие — бывало трясывалъ, глатывалъ, брасывалъ, плескивалъ; 7) будущее неопределенное — буду трясти; стану глотать, бросать, плескать; 8) будущее однократное — тряхну, глотну, брошу, плесну. От сложенных: 9) прошедшее совершенное, напр.: написалъ от пишу; 10) будущее совершенное — напишу (Łomonosow § 268 )]
Lub/1778, s. 92

Słowa kończące się na АЮ, w dawnoprzeszłym pierwszym czasie przemieniają AЮ. na ЫВАЛЪ; na przykład: думаю myszlę, думывалъ myszliwał.

Lub/1778, s. 93

Słowa kończące się na ѢЮ. dawnoprzeszłego nie mają; Oprócz: брѣю golę, бривалъ galał. [...] Słowa kończące się na УЮ. i ЮЮ. dawnoprzeszłego pierwszego nie mają; Oprócz: дую dmę, дувалъ dmuchiwał.

Lub/1778, s. 93

Słowa kończące się na УЮ. i ЮЮ. dawnoprzeszłego pierwszego nie mają; Oprócz: дую dmę, дувалъ dmuchiwał.

Lub/1778, s. 122

W pochodzeniu dawno przeszłego, jeśli się uderzenie wstecz nad O, uniesie; O, przemienia się na А . болю boleję, баливалъ bolewał.

Powiązane terminy