Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo porządkowe

Hasło w cytatach: porządkowe słowo, słowa porządkowe
Język: polski
Dział: Morfologia (współcześnie)
  • Część II. O etymologii. O terminach grammatycznych (słowniczek łacińsko-polski): Gott/1766
  • Część II. O wykładaniu: Gott/1774
  • Część II. O wykładaniu. O częściach mowy: Gott/1794
  • O słowie: Lub/1778

Cytaty

Gatunkow Słow w Niemieckim Języku rachuie się trzy. Gatunek Działaiący, Cierpiący y Gatunek Trzeci; w tych się zamykaią Słowa Działaiące, Cierpiące, Trzeciego Gatunku, Posiłkuiące, Składane, Istne nieskładane, Zdrożne, Trzeciosobne, Nieporządkowe, Porządkowe, Osobiste, Sciągaiące się.

Słowa Porządkowe są te, ktore maią w Niedoskonałym Czasie Sylabę te. a w Doskonałym et. np. ich ruhe spoczywam, ich ruhete spoczywałem, ich habe geruhet spoczywałem był [...].

Kształtow Słow w Niemieckim Ięzyku rachuie się trzy. Kształt Działaiący, Cierpiący, y Kształt Trzeci.; w tych się zamykaią Słowa Działaiące, Cierpiące, Trzeciego Kształtu, Posiłkuiące, Składane, Istne nieskładane, Zdrożne, Trzeciosobne, Nieporządkowe, Porządkowe, Osobiste, Sciągaiące się.

Na koniec dzielą się jeszcze słowa, na osobiste (personalia) i trzecioosobne (impersonalia); na porządkowe (reguralia) i nieporządkowe (irregularia); na pełne (plena), niepełne (defectiva) i zbytkujące (et abundantia).

[Наконецъ раздѣляются еще глаголы на личные и безличные, на правильные и неправильные, на полные, неполные и изобилующїе. Łomonosow, 1757, § 276. ]

Porządkowe słowo idzie w sprzężeniu za powszechnym przykładem i przepisaniem, jako to: Колю kolę; nieporządkowe słowo od onych w sprzężeniu odstępuje, jak to: ѣмь jem, иду idę.

Gatunków czyli Rodzaiow słow w Niemieckim ięzyku rachuie się trzy. Gatunek, Czynny, Bierny, i Niiaki; w tych się zamykaią słowa czynne, bierne i niiakiego gatunku, Posiłkuiące, złożone, niezłożone, Nieforemne, Trzeciosobne, Nieporządkowe, Porządkowe, Osobiste, Zaimkowe.