Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

verbum regulare
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: regulare, regularia, regularis, verba regularia
Język: łaciński

Cytaty

DonCul/1560, s. [53] Definicja

Quae sunt [verba] regularia? Quae secundum communem formam verborum declinantur: ut amo, doceo.

[Jakie są czasowniki regularne? Takie, które odmieniają się według wspólnej formy czasownikowej, jak "amo" ('kocham'), "doceo" ('nauczam').]
Mora/1592, s. 212 O2v [216]

DE ANOMALIS. [Id est, de Verbis irregularibus, hoc est, iis, quae coniugationem aliorum per omnia non sequuntur. [...] Dicta autem sunt Anomala, quod non sunt iis aequalia, quae sunt Regularia.]

[O [CZASOWNIKACH] ANOMALNYCH. [To jest, o czasownikach nieregularnych, tj. tych, które nie we wszystkich podążają za koniugacją innych. [...] Są zaś nazywane "anomalnymi", ponieważ nie są równe tym, które są regularne.]]
Mora/1592, s. 221 O7r [225] Definicja

Quomodo dividuntur verba ex Coniugatione? Quaedam sunt Regularia seu plena, Anomala, Defectiva. Quae sunt Regularia? Quae secundum communem Verborum formam coniugantur: Ut, Amo, Doceo, Lego, Audio. Cur vocantur Plena? Quia non deficiunt, neque modis, neque numeris, neque personis.

[W jaki sposób dzielą się czasowniki pod względem koniugacji? Są: regularne czyli pełne, anomalne i defektywne. Jakie to regularne? Te, które odmieniają się według ogólnej formy czasowników, np. "amo" ('kocham'), "doceo" ('nauczam'), "lego" ('piszę'), "audio" ('słyszę'). Dlaczego nazywają się "pełne"? Dlatego że nie brakuje im ani trybów, ani liczb, ani osób.]
Men/1649, s. 73

Sed hoc solum in [verbis] regularibus, quae habent i praeterito ałem.

Lub/1778, s. 80

Na koniec dzielą się jeszcze słowa, na osobiste (personalia) i trzecioosobne (impersonalia); na porządkowe (reguralia) i nieporządkowe (irregularia); na pełne (plena), niepełne (defectiva) i zbytkujące (et abundantia).

Mon/1780, s. 157 (156-157)

Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.

Szum/1809, s. 230

Foremny, regularis.

Gddk/1816, s. [219]

[Verbum] Regulare. [Słowo] Foremne.

Powiązane terminy