Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

forma verborum (accidens)
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: formae
Język: łaciński
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

Bart/1544 , t. VI, s. 250

WYOBRAŻENIE gram. ‘obraz, podobizna, kształt, symbol; postać, forma’ kształt, wyobrażenie figura S 58v; wyobrażenie figure dicuntur formaciones litterarum S 58v; kształt, wyobrażenie figura R m7; wyobrażenie, kształt figura RN (wykl. przednia); wyobrażenie słow forma verborum R n1 (mp); figura composita in grammatica nominum Słożone wyobrażenie jimion ut indecens niesłuszny, impotens niemocny R N2 (mp; av. compono,-ere). Zob. FIGURA, OBRAZ, OSOBA, POSTAWA, WZOR.

DonCul/1560, s. [48] Definicja

Formae verborum quot sunt? Quatuor. Quae? Perfecta, ut lego: Meditativa, ut lecturio: Frequentativa, ut lectito. Inchoativa, ut servesco, calesco. Forma, id est, species Kształt álbo położenie, álbo włásność.

DonCul/1560, s. [49] Definicja

Quomodo differunt forma et species? Nihil. Nam forma nihil aliud est quam species, id est, origo verbi, an scilicet verbum sit primitivum vel derivativum, perfectum vel imperfectum, id est, suae an alienae originis. Quid est ergo forma? Est diversa verborum species.

[Czym różnią się forma i postać? Niczym, ponieważ forma nie jest niczym innym niż postać, to znaczy źródłem czasownika, mianowicie czy czasownik jest pierwotny czy derywowany, doskonały czy niedoskonały, to jest, czy jest własnego czy obcego źródła. Co to jest forma? To różna postać czasowników.]
Mora/1592, s. 161 Lr [165]

Quot sunt Formae Derivativorum? Quatuor: Inchoativa, Frequentativa, Meditativa, et Diminutiva.

[Ile jest form [czasowników] derywowanych? Cztery: inchoatywna, frekwentatywna, medytatywna i deminutywna.]
Don/1595, s. [41]

Jákość słow w czym jest? w obyczájách i w postáwách. [...] Wyobráżenia słow wiele są? cztery. Ktore? Doskonáła jáko cztę. Rozmyślájąca jáko myślę czcić. Często czyniąca jáko często czytam: Poczynájąca jáko wziram, rozgrzewá się.

Qualitas verborum in quo est? in modis et in formis. Modi qui sunt? [...]. Formae verborum quot sunt? quatuor. Quae? Perfecta ut lego. Meditativa ut lecturio. Frequentativa ut lectito. Inchoativa ut servesco, calesco.

Don/1595, s. [48]

Pospolite ktore są? Ktore w tákże się kończą jáko Pokłádájące, ále w dwie postáwie wpadáją, spráwującego i cierpiącego, jáko cáłuję potwarzam.

Communia quae sunt? Quae in r similiter desinunt ut Deponentia, sed in duas formas cadunt, agentis et patientis, ut osculor, criminor.

Don/1649, s. [32] ([32]-[33]) Definicja

Formae verborum quot sunt? Quatuor. Quae? Perfecta ut lego: Meditativa ut lecturio: Frequentativa ut lectito. Inchoativa ut servesco, calesco.

Wyobráżenia słow wiele są? Cztery. Ktore? Doskonáła jáko czytam: Rozmyślájąca jáko myślę czytáć. Często czyniąca jáko często czytam: Poczynájąca jáko wzwieram/ rozgrzewam się.

Don/1649, s. [37]

Communia quae sunt? Quae in r similiter desinunt ut deponentia, sed in duas formas cadunt, agentis et patientis, ut osculor, criminor.

Pospolite ktore są? Ktore w tákże się kończą jáko pokłádájące/ ále w dwie postáwie wpadáją/ spráwującego i cierpiącego/ jáko cáłuję/ potwarzam.

Don/1649, s. [124] Definicja

Quid est forma? Est diversa verborum Species. Quot sunt ergo formae seu species verborum? Duae. Primitiva et derivativa. Quomodo differunt forma et species? Nihil, nam forma nihil aliud est quam species, id est origo verbi, an scilicet verbum sit primitivum vel derivativum, perfectum vel imperfectum, id est, suae an alienae originis.

[Co to jest forma? To różna postać czasowników. Ile jest więc form lub postaci czasowników? Dwie. Pierwotna i derywowana. Czym różnią się forma i postać? Niczym, ponieważ forma nie jest niczym innym niż postać, to znaczy źródłem czasownika, mianowicie czy czasownik jest pierwotny czy derywowany, doskonały czy niedoskonały, to jest, czy jest własnego czy obcego źródła.]

Powiązane terminy