Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

dźwięczność fonacja

Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
  • Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya) : Jes/1886
  • Część pierwsza. Rzecz o głoskach: Such/1849
  • Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
  • Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
  • Nauka o głosce: Kl/1939
  • O niezmiernem bogactwie, piękności brzmień mowy Sł. Polskiej. Zdania najpoważniejszych badaczów polskich i obcych: Oż/1883
  • O pisowni: Such/1849
EJO 1999, 134 Definicja współczesna

Dźwięczność. (Quasi-)periodyczne drgania wiązadeł głosowych (o częstotliwości ok. 70 Hz), których efektem jest obecność tonu krtaniowego w głosce.

Cytaty

Budowa, rozwój i udoskonalenie języka polskiego poléga na zasadach dźwięczności (eufonii, harmonii).

Dźwięczność, która poléga na doborze i zgodzie brzmień.

Brodziński Kaz. [Kazimierz]. powiada: "[...] Szymonowić S. w Sielance swojej, dzwięczność i piękność mowy tak porównał i odmalował [...]".

Niektóre tylko rzeczowniki z wzorca 2-go przybierają dla dźwięczności końcówkę -i (y).

Przedewszystkiem uderza drobny napozór fakt, że zachowała się tu dźwięczność v po [spółgłoskach] bezdźwięcznych [...].

[Spółgłoskę] Wargowo-zębową szczelinową dźwięczną znaczę przez v, dwuwargową przez w, tylnojęzykową bezdźwięczną przez χ, dźwięczną przez y; h używam w razach niepewnych co do umiejscowienia w krtani czy przy tylnej części języka, co do dźwięczności lub tylko słabości artykulacji; ṭ ḍ — alweolarne, — takież l bliskie ł; ŋ — tylnojęzykowe n.

Powtóre: absolutnie, zawsze słabemi były jery stojące w (niekrytym) wygłosie: tu były zredukowane do minimum artykulacji i dźwięczności, z czego wynika, że poprzedzającej, bezpośrednio sąsiedniej zgłosce stojące jery musiały być mocnemi.

§ 84. Przystosowanie co do dźwięczności.

Jeśli wiązadła zbliżą się do siebie w znaczniejszym stopniu, wydech przeciskający się przez zsuniętą głośnię do jamy ustnej wprawia je w drżenie, które daje początek dźwięczności takich głosek, jak np. a, w, z, g.

Dźwięczność głosek słyszymy, ponadto możemy ją pośrednio stwierdzić, bo przyłożywszy palec wielki i wskazujący do krtani czujemy, że ona drży.