terminów gramatycznych online
wyraz naukowy
Język: polski
- Fonetyka opisowa: Benni/1923
- Materiał wyrazowy i wyrażeniowy: Gaert/1927
- O Słowie: Malin/1869
- Wstęp obejmujący pogląd na Głosownią i pojęcie Pierwoskładni: Malin/1869
Cytaty
[...] Kś. Kopczyński. któremu zawdzięczámy w gramatyce naszéj wiele dobrych i stósownych nowych názw naukowych (terminus technicus), złożył także wyraz ʒródłosłóv, którym oznaczá w swojich gramatykach dlá szkół národowych już to piérwiástek, już to piérwotnik, lub temát, już to naukę o słowotwórstwie [...].
[...] Wszystkie atoli te znaczeniá schodzą się s sobą, jakoby w punkcie centralnym, w ogólnym znaczeniu wyrazu, tak że pospolicie w mowie naszéj wyráz i słowo znaczą jedno i prawie to samo. Lecz w gramatyce słowo (verbum, rhema) służy za názwę naukową (terminus technicus), oznaczającą jednę s części mowy. Słowo tedy, jako názwa naukowá, oznaczá nám w gramatyce byt, jistnienie, stán, czynność lub bierność jakiéj jistoty w danym czasie [...].
Można zauważyć, że w wyrazach naukowych na -izm, -yzm formy bezdźwięczne nie są tak wyłączne.
Wyrazy, często używane i w codziennej mowie, częściej mają czysto fonetyczną formę, np. reumatyzm, forma ludowa reumatys, rornatys; wyrazy naukowe wymawia się starannie [...].
Wyjątek z ogólnej zasady akcentowania zgłoski przedostatniej stanowią wyrazy z zachowanym akcentem łacińskim typu: arytmetyka, logika, fizyka...., także fabryka z powodu podobnej końcówki, algebra jako wyraz naukowy.
Ponadto nauczyciel polonista powinien sobie jasno zdawać sprawę z pochodzenia wyrazów (rodzime, obce), ich wieku (archaizmy, neologizmy), zakresu normalnego użycia (literackie, powszechne, naukowe, potoczne, gminne, ludowe), dążąc zarazem do wprawy w ich wyborze i użyciu.