Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sprawomian
Hierarchia Dzieła

Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
Definicja współczesna

czasownik

Cytaty

Morz/1857, s. 48 (47-48) Definicja

A gdy widział, że istności przezeń nacechowane mianami z rodzaju istotników i przymiotników odbywają w wszechświecie drogi im przepisane, tak zwane funkcje, to jest wykonywają sprawy, jakie Stwórca przywiązał do ich bytu, aby w łańcuchu wszechstworzeń stanowiły ogniwa wiążące się jedne z drugiemi, zapytał ducha swojego: Co jest to czynne działanie? ta bierna uległość? ten cichy spoczynek? jakie w stosunkach istot sprowadzają następstwa? A każdą sprawę wedle jéj przeznaczenia piętnem Słowa swojego naznaczył. I to jest trzecia doba mowy, — a ten rodzaj mianowań nazwiéjmy sprawomianem, (Verbum).

Morz/1857, s. 378

Sprawomian .... Słowo, (verbum).

Morz/1857, s. 378

Sprawomiennik [...] Jedna z siedmiu części zdania trzecia z porządku odpowiednia sprawomianowi.

SWil/1861, cz. II, s. 1546 (1546-1547) Definicja

Sprawomian, u, lm. y, m. gram. (Morz.) słowo, czasownik (verbum). Sprawomian bytu; sł. nijakie. = woli; sł. nijakie. =czynu; sł czynne. = nieczynu; sł. przeczące. = określony; sł. dokonane. = nieokreślony; sł. niedokonane. = jednorazowy; sł. jednotliwe. = jednociągły; sł. wyrażające sprawę w ogóle i bez przerwy odbywaną. =powtarzany; sł. częstotliwe. = zastosowany; sł. połączone z przyimkiem. (NB. Sprawomian jest nazwą mniéj trafną, gdyż słowa nie zawsze oznaczają sprawę, czynność, ale też i stan sam bez żadnéj wcale czynności, np. kamień leży).

Kor/1961, s. 66 (66-67)

Obok jednak omówionych gramatyk stosujących rozmaite określenia tam, gdzie jeszcze nie było żadnego ustalonego, były i takie, które chciały wywrócić wszystkie, nawet już dawno ogólnie przyjęte. Do nich należał podręcznik A. Morzyckiego [...].

Nomen substantivum — istotnik [...], pronomen — zamianek, verbum — sprawomian [...], adverbium — dosprawiam, praepositio — stosunnik, particula — przydawek, partykuła.

Powiązane terminy