Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 3 poz.  Br 1848  O języku w ogólności  

Język polski [...] Podzielić go można na książkowy i nieksiążkowy […]. Drugi jest tylko w ustach ludu wiejskiego. […] Językiem niegrammatycznym mówi lud wiejski w dzisiejszém Królestwie, w W. X. Poznańskiém, w sześciu obwodach galicyjskich, w górnym Śląsku austriackim i pruskim, w części prowincji Prusami wschodniemi zwanéj, na koniec w licznych osadach Mazurów w prowincjach ruskich, które składały dawną Rzeczpospolitę polską [...].

Piérwszy jest językiem książek, pism i oświéceńszéj części mieszkańców Polski. Jest to język właściwie grammatyczny. […] Językiem grammatycznym, czyli książkowym mówią oświéceńsi mieszkańcy krańców Białorusi i Ukrainy Kijowskiéj do granic brandenburskich i do Kurlandii, to jest na całéj przestrzeni Polski przedrozbiorowéj [...].

Od języka właściwego odróżniać trzeba tak zwane prowincjalizmy, to jest wyrazy polskie znane tylko i używane w pewnych prowincjach […]. Prowincjonalizmy nie powinny być używane w języku xiążkowym bez stósownego objaśnienia, bo nie są zrozumiałe dla wszystkich czytających.