terminów gramatycznych online
język książkowy
Język: polski
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Historyczny rozwój Grafiki polskiéj na podstawie alfabetu łacińskiego; wyszczególnienie i rozbiór abecadeł polskich; gramatyczne abecadło wszechsłowiańskie: Malin/1869
- Nauka o głoskach: Łaz/1861
- O języku w ogólności: Br/1848
- O wywodni słow w polszczyźnie: Prz/1816
- Zadanie gramatyki i jéj podział: Łaz/1861
Cytaty
My Polacy mamy wprawdzie w naszym xiążkowym Języku małe ślady zakończek bny, bna, bne, ktoreby myśli Łacinnikow, wyrażających sie przez bilis i Nemcow, wyrażających się przez bar, od- powiadały.
Piérwszy jest językiem książek, pism i oświéceńszéj części mieszkańców Polski. Jest to język właściwie grammatyczny. […] Językiem grammatycznym, czyli książkowym mówią oświéceńsi mieszkańcy krańców Białorusi i Ukrainy Kijowskiéj do granic brandenburskich i do Kurlandii, to jest na całéj przestrzeni Polski przedrozbiorowéj [...].
Poprawnym językiem nazywamy język ludzi ukształconych, jakim dzieła czyli książki piszą, dlatego nazywamy go także językiem książkowym.
[…] W mowie klas średnich i ludu prostego dostrzegamy daleko więcéj brzmień miękkich, niż w języku książkowym […].
[...] Płody umysłowe jednego szczepu będą otworem dlá wszystkich do użyciá; i jako niegdyś w Olimpiji Jończyk Herodot mógł czytać swoję historyją Grekom wszystkich szczepów, tak samo mogłyby żyć násze narzeczá [...], dopókiby ostatecznie nájgodniejsze nie wzniosło się do godności powszechnego języka książkowego [...].
Inne stosunki panują w Wielkopolsce, gdzie wysoki poziom oświaty nawet przy zupełnym pod panowaniem pruskiem braku polskiej szkoły i urzędu wrogi był zachowaniu dialektu: jeżeli mimo to cechv gwarowe trzymają się tu silnie, to w znacznej mierze z powodu niewielkich stosunkowo odstępstw od języka książkowego: nie widząc bijących w oczy różnic, chłop wielkopolski nie dąży do ich usunięcia, chyba w nielicznych odrębnych gwarach samego zachodu.