terminów gramatycznych online
samogłoska krótka
Zob. samogłoska długa
Cytaty
Można skrócić wyráz opuszczeniem krótkiéj Samogłoski przed Spółgłoską przedmówną łagodną n.p. av'rice łakomstwo.
Nie ma żadnego innego języka, który by się mógł poszczycić, jak polski, tylą gatunkami głosów średnio- i zupełniotwardych, miękkich pojedyńczych i złożonych; który by tyle miał samogłosek jako to czystych, nosowych, otwartych, ścisnionych, krótkich, długich, i złożonych z nich dwó- i trzygłosek.
Z żadnéj grammatyki łacińskiéj nie mógł się dowiedziéć [Parkosz, 1440] o otwartych i ściśnionych samogłoskach: czytał w nich tylko, że każda samogłoska może być długa lub krótka (longa vel brevis), i to zastosował do pisma polskiego.
Prof. Małecki piérwszy z gramatyków naszych wypowiedział, że nasze samogłoski tak zwane pochylone, czyli kréskowane są szczątkami samogłosek niegdyś długich. W językach pokrewnych, jako to: w sanskrycie, greczyznie itd. dzielą się samogłoski na krótkie i odpowiedni jim długie.
[...] Jak niegdyś w greckim języku w jednych i tych samych wyrazach jedne nárzeczá używały samogłosek długich, drugie zaś krótkich, tak samo spostrzédz się daje i w języku polskim co do używaniá samogłosek pochylonych, będących nástępczyniami niegdyś samogłosek długich [...].
Spółgłoska ta cieńka i długa j, utworzyła się u nas ze samogłoski krótkiej tylko pociągnięciem pióra wniz pod linją.
W dawnej polszczyźnie, przed wiekiem XV-ym, były jeszcze samogłoski długie i krótkie; wymawiano np. samogłoski długie w wyrazach takich jak: pan, mam, dziad, dobra, dobrej, dobrego, widział, stoł i t. p., a krótkie w wyrazach: pana, matka, głowa, stołu, widziała i t. p.
o — na początku i w środku wyrazów wymawia się jak polskie; ale na końcu wyrazów brzmi jak krótkie u: fallo (cz. falu) mówię, céo (cz. seu) niebo.
[...] słychać wyraźnie j po spółgłosce (według zdania jednych — bezpośrednio po spółgłosce, według innych — między spółgłoską a dźwiękiem j słychać bardzo krótką samogłoskę i lub y).
Zmiany głoskowe. Zmiany żywe i historyczne. Wymiany głoskowe (oboczności). Głoski oboczne. Głoska podstawowa i oboczna. Upodobnienie głoskowe (do przedniej głoski czyli wsteczne, do następnej głoski czyli postępowe, pod względem artykulacji krtani, pod względem miejsca artykulacji w jamie ustnej, pod względem stopnia rozwarcia narządów mowy). Stosunek chronologiczny zmian głoskowych. Wzdłużenie (samogłoski podstawowej). Stwardnienie i zmiękczenie spółgłosek. Iloczas. Samogłoski długie i krótkie. Dwugłoski. Półsamogłoski (mocne i słabe). Samogłoska e ruchome. Przestawka głosek.
Wzdłużenie samogłosek. W dzisiejszym języku żywym nie ma samogłosek długich i krótkich. Pozostały tylko ich ślady np. w chronologicznych zmianach samogłosek niedawno ścieśnionych np. é dziś e.
Krótkie, p. samogłoski.
★Samogłoski (pełnogłoski, vocales) dzielą się: a) ze względu na iloczas na ★długie (longae), ★krótkie (breves) i zredukowane.