Historical dictionary
of grammatical terms online

Quotations 352 items • Page 1 of 18  SzyGram 1767

Clear

Pytanie: Co to jest Grammatyka? Odpowiedź: jest nauka jakiej mowy. P. Co jest mowa? O. Jest wyrażenie myśli przez słowa.

P. Z czego się składają słowa? O. Z syllab. P. A syllaba z czego? O. Z liter.

P. Z czego się składają słowa? O. Z syllab. P. A syllaba z czego? O. Z liter.

P. Z czego się składają słowa? O. Z syllab. P. A syllaba z czego? O. Z liter. P. Wielorakie są litery?

P. Co i ktore są litery wspołbrzmiące? O. Wspołbrzmiące litery są ktore w wymawianiu zdają się łączyć z głośnemi, i tak brzmią, jak gdyby dwie liter było. Gdy bowiem wymawiam nap: literę: b, zdaje się, jak bym mowił razem z literą głośną e, tak: be. Toż samo wydaje się w inszych, a takie są wszystkie procz głośnych i h, co jest raczej aspiratio czyli tchnienie, a nie litera.

P. Co i ktore są litery wspołbrzmiące? O. Wspołbrzmiące litery są ktore w wymawianiu zdają się łączyć z głośnemi, i tak brzmią, jak gdyby dwie liter było. Gdy bowiem wymawiam nap. literę: b, zdaje się, jak bym mowił razem z literą głośną e, tak: be. Toż samo wydaje się w inszych, a takie są wszystkie procz głośnych i h, co jest raczej aspiratio czyli tchnienie, a nie litera.

P. Co i ktore są litery współbrzmiące? O. Współbrzmiące litery są ktore w wymawianiu zdają się łączyć z głośnemi, i tak brzmią, jak gdyby dwie liter było. Gdy bowiem wymawiam nap: literę: b, zdaje się, jak bym mowił razem z literą głośną e, tak: be. Toż samo wydaje się w inszych, a takie są wszystkie procz głośnych i h, co jest raczej aspiratio czyli tchnienie, a nie litera.

P. Co i ktore są litery przez się brzmiące? O. Te, co w wymawianiu same przez się bez pomocy drugich głos wydają, a te są: a, e, i Łacińskie, o, u, y Greckie. Do ktorych w Polskim języku przydają się jeszcze dwie od tamtych pochodzące: ę i ą.

P. Wszakże i jest przez się brzmiąca litera. O. Takie i nie złączone z drugim jest przez się brzmiąca, złączona z drugim tak: ii, albo yi jest dwugłośne.

P. Czy dwie głośne litery mogą się łączyć w jedną syllabę? O. Tak jest, à taka syllaba nazywa się z Greckiego Dyftongiem, to jest: dwugłośną literą, ponieważ z dwoch głośnych składa się.

W szczerych Polskich słowach te tylko sześć Dyftongi trafiają się: aj, ej, iji, yj, oj, uj, nap: dbaj, twej, kii, stryj, moj, wuj. W słowach zaś pochodzących z Łacińskiego lub Niemieckiego poczynających się na Dyftong: au, tenże sam zachowuje się, nap: Autor.

P. Czy dwie głośne litery mogą się łączyć w jedną syllabę? O. Tak jest, à taka syllaba nazywa się z Greckiego Dyftongiem, to jest: dwugłośną literą, ponieważ z dwoch głośnych składa się.

Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow [skreślone: ze znakami ortograficznemi] z kryskami i innemi znakami pisać.

Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow [skreślone: ze znakami ortograficznemi] z kryskami i innemi znakami pisać.

Koniugacya jest odmienianie słow w ostatnich sylabach, przez sposoby i czasy.

P. Wiele jest części Grammatyki? [...] P. Czego ktora naucza? O. Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow z kryskami i innemi znakami pisać.

P. Wiele jest części Grammatyki? [...] P. Czego ktora naucza? [...] Etymologia słowa i ich własności rozeznawać, one rożnie odmieniać według Deklinacyi lub Konjugacyi.

P. Wiele jest części Grammatyki? [...] P. Czego ktora naucza? [...] O. Etymologia słowa i ich własności rozeznawać, one rożnie odmieniać według Deklinacyi lub Koniugacyi.

P. Wiele jest części Grammatyki? [...] P. Czego ktora naucza? [...] O. Syntaxis słowa w mowie dobrze zgadzać.

P. Wiele jest części Grammatyki? [...] P. Czego ktora naucza? O. Ortografia uczy litery dobrze wymawiać, i bez błędow [skreślone: ze znakami ortograficznemi] z kryskami i innemi znakami pisać.