Słownik historyczny
terminów gramatycznych online
terminów gramatycznych online
Kam/1870
Praktyczny wykład nauki języka polskiego obejmujący źródłosłów, składnię i pisownię
Druk. „Gazety Polskiej”, Warszawa 1870, jęz. polski strona w kompendium Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego
Cytaty według działów 250 cytatów
- Treść i porządek rzeczy [183]–[184]
- Wstęp. O mowie 1 cytat 1–2
- O grammatyce 1 cytat 2
- O głoskach 25 cytatów 3–5
- O wyrazach 36 cytatów 6–21
- O rzeczowniku 39 cytatów 21–38
- O przymiotniku 15 cytatów 38–50
- O liczebniku 7 cytatów 50–55
- O zaimku 7 cytatów 55–60
- O słowie 34 cytaty 61–78
- O imiesłowie 2 cytaty 78–79
- Przyimek 1 cytat 80–84
- Przysłówek 3 cytaty 84–86
- Spójnik 87
- O wykrzykniku 87–88
- Nauka o składni 27 cytatów 89–101
- Składnia analityczna 6 cytatów 102–120
- Składnia syntetyczna (zbiorowa) 9 cytatów 121–151
- O używaniu trybów i czasów 1 cytat 152–155
- O postaciach mowy 1 cytat 156–157
- O okresach 157–161
- O użyciu znaków pisarskich 12 cytatów 162–170
- O pisowni 23 cytaty 171–182
Hasła
- abecadło alfabet
- brzmienie (sposób wymawiania, dźwięk) głos (dźwięk mowy)
- cecha (językowa, elementów językowych)
-
czas
-
czas główny
- czas przeszły (praeteritum, nie tylko lm.)
- czas przyszły (futurum)
- czas teraźniejszy (praesens)
- czas historyczny
- czas zaprzeszły
-
czas główny
-
część mowy
-
część mowy odmienna | cz. odm.
wyraz odmienny
- imiesłów
- imię (nazwa, część mowy)
-
słowo
(czasownik)
- słowa złożone (czasownik złożony, derywowany)
- słowa zwrotne
- słowo dokonane
- słowo niedokonane
- słowo nieosobowe
- słowo nijakie
- słowo posiłkowe
- słowo zaimkowe
- zaimek
- wyraz nieodmienny cz. nieodm.
-
część mowy odmienna | cz. odm.
wyraz odmienny
- kończyć się
- kreskować się
- łącznik (w orzeczeniu)
- mowa (język) język
-
narzędzie mowne
- język (narząd)
- podniebienie
- wargi
-
odmiana wyrazu
(słów, wyrazów)
odmiana grammatyczna
-
działy
formy
(wzór odmiany, koniugacja)
- forma trzecia (deklinacja)
- liczbowanie
-
przypadkowanie
-
przypadki
- biernik (przypadek) przypadek 4-ty (biernik)
- celownik (przypadek) przypadek 3-ci (fleksja, = celownik)
- dopełniacz (przypadek) przypadek 2-gi (fleksja, = dopełniacz)
- mianownik (przypadek) przypadek 1-szy (fleksja, = mianownik)
- miejscownik (przypadek) przypadek 7-y (miejscownik) przypadek przyimkowy
- narzędnik (przypadek) przypadek 6-ty (fleksja, = narzędnik)
- wołacz przypadek 5-ty (wołacz)
-
przypadki
-
rodzajowanie
- rodzaj (gramatyczny)
- stopniowanie (przymiotników, przysłówków)
- tryb sposób (tryb)
-
działy
formy
(wzór odmiany, koniugacja)
- określenie wyraz określający
- osoba (gramatyczna)
- pierwiastek (3 os. lp. cz. przeszłego lub ter.)
- pierwiastek (rdzeń, źródłosłów)
- pismo
- pisownia
- pochodzenie (geneza)
- pochodzić od...
- przymiot (właściwość , cecha)
- przyrostek (afiks, partykuła)
- rozbiór grammatyczny
- rozdzielać
- rządzić | rządzić przypadkami
- się kłaść
- się odmieniać
- się zmiękczać (ulegać zmiękczeniu)
- składnia | składnia grammatyczna (dział gramatyki)
- składnia grammatyczna (budowa i układ zdania)
- stan bierny
- syllaba (głoski, litery)
- szyk
- uformowany
- wiersz
- wyjątek
- wymawianie
-
wyraz
- wyraz jednozgłoskowy
- wyraz pokrewny (wyraz, słowo, czasownik)
- wyrazy przyswojone
- wyrzutnia (w wyrazie i/lub mowie)
- zakończenie
- zasada
-
zdanie | zdania
- dopełnienie (wyraz określający, część zdania) wyraz dopełniający
- podmiot (część zdania)
- przymiot | przymiot zdania (orzecznik)
- zdania niezupełne
- zdanie nierozwinięte
- zdanie proste
- zdanie rozwinięte
- zdanie złożone
- zgadzać się
- znaczenie
- znak (diakryt)
- znaki pisarskie
- zwyczaj
Wykorzystane źródła: W „Przedmowie” autorka pisze: „moja nauka [...] to owoc własnego doświadczenia w nauczycielskim zawodzie, i serdecznej a poczciwej pracy na temże polu zasłużonego wielce Jachowicza” (s. I). W podręczniku podaje nazwy przypadków wg Muczkowskiego (s. 29), sama przypadki numeruje.