Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

Cytaty 39 poz. • Strona 1 z 2  Kam 1870  O rzeczowniku  

Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: [...] nieżywotne, które są imionami rzeczy zmysłowych, czyli podpadających pod zmysły, jak stół, pióro, chléb i umysłowych, które tylko myślą pojmujemy, nie widząc ich wcale, jak: wieczność, cnota, dusza, nieśmiertelność.

Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: [...] własne służące tylko pojedynczym osobom, miastom, krajom.

Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: żywotne oznaczające ludzi i zwierzęta.

Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: [...] pospolite, które są nazwą wielu rzeczy tego samego gatunku.

Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: [...] zbiorowe oznaczające ogólnie wiele osób lub rzeczy razem zebranych.

Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: [...] zdrobniałe oznaczające pieszczotę [...]. Zgrubiałe przeciwnego zupełnie znaczenia.

Ze względu na znaczenie imienia rzeczownego dzielimy je na: [...] zdrobniałe oznaczające pieszczotę.

Ze względu na płeć rzeczowników żywotnych rozróżniamy dwa rzeczywiste rodzaje: rodzaj męzki i żeński, trzeci zaś jest rodzajem gramatycznym nijakim, a właściwiéj mówiąc nieoznaczonym, bo każdy rzeczownik żywotny swój rodzaj ma, tylko że my nie zawsze go oznaczamy [...]. Nieżywotnym rzeczownikom nadajemy rodzaj albo z podobieństwa ich zakończeń, do zakończeń rzeczowników żywotnych, albo ze względu na zwyczaj, który je w tym lub owym rodzaju każe uważać.

Co do wyrazów używanych w tym lub owym rodzaju stosownie do zwyczaju, te nie dadzą, się odnieść ani do zasady uważania na podobieństwo końcówek do zakończeń rzeczowników żywotnych, ani téż do téj: że spółgłoskowe twarde należą rodzajowi męzkiemu, a miękkie rodzajowi żeńskiemu, bo zwyczaj jak na jednę tak na drugą nie uważa zupełnie.

Liczb jest dwie, pojedyńcza na oznaczenie jednéj tylko osoby lub rzeczy, i mnoga, która mówi o dwóch albo więcéj osobach lub rzeczach.

Liczb jest dwie, pojedyńcza na oznaczenie jednéj tylko osoby lub rzeczy, i mnoga, która mówi o dwóch albo więcéj osobach lub rzeczach.

Liczb jest dwie, pojedyńcza na oznaczenie jednéj tylko osoby lub rzeczy, i mnoga, która mówi o dwóch albo więcéj osobach lub rzeczach.

Samą pojedyńczą liczbę mają rzeczowniki: [...] umysłowe jak: życie, śmierć, swoboda, spokój, starość, duch, niebo i t.d.

Samą pojedyńczą liczbę mają rzeczowniki: [...] i bardzo wiele ze słównych, czyli utworzonych ze słów, jak: granie, śpiewanie, chodzenie, pisanie, modlenie się, śmianie i t.d.

Samą pojedyńczą liczbę mają rzeczowniki: zbiorowe jak: rycerstwo, rodzeństwo, państwo, (pan i pani), duchowieństwo, szlachta.

Tylko mnogą liczbę mają rzeczowniki: złożone z dwóch lub więcéj części, jak: widły, sanie, plecy, wrota, mary, imieniny, grabie.

Jest także w naszym języku zwyczaj łączenia w pary dwóch rzeczy, zawsze wspólnie z sobą działających, i tak mówimy o rękach które zawsze razem coś robią: schwycić oburącz, objąć rękoma.

Jest także w naszym języku zwyczaj łączenia w pary dwóch rzeczy, zawsze wspólnie z sobą działających, i tak mówimy o rękach które zawsze razem coś robią: schwycić oburącz, objąć rękoma.

Jest także w naszym języku zwyczaj łączenia w pary dwóch rzeczy, zawsze wspólnie ze sobą działających. [...] Na odmianę takich wyrazów dawniéj używano liczby podwójnej, a nawet nie tylko parami działających, ale i innych, gdy o dwóch rzeczach tegoż gatunku mówiono. Ztąd do dziś dnia przechowały się takie zabytki licz. podw.

Przypadkowanie jest to odmiana grammatyczna, która pokazuje jak nam jaki wyraz przypada do myśli. Np. Taki wyraz jak kwiatek przypada mi do myśli jako rzecz, które jest; kwiatem, jako rzecz, którą się bawię lub zachwycam; kwiatka, jako rzecz, któréj nie chcę lub pragnę, i właśnie te okoliczności, w jakich kwiatek się znajduje, przypadkami nazywam.