Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

adiectivum

Język: łaciński

Cytaty

Doctus quale nomen? Adiectivum. Quid est nomen adiectivum? Cuius polonico addi potest, mąż, niewiàstà, rzecz. Non autem potest per se stare cum uerbo in sensu perfecto, nam doctus sedet non dicitur, sed oportet exprimere uel subaudire homo, aut quid simile.

["Doctus" to jakie imię? Przymiotne. Co to jest imię przymiotne? Takie, które może być dodane do polskiego "mąż", "niewiasta", "rzecz". Nie może natomiast samo stać z czasownikiem w sensie pełnym (doskonałym), ponieważ nie mówi się "doctus sedet", lecz trzeba wyrazić lub dodać "homo", lub coś podobnego.]

Albowiem słowo przydatne (adjectivum) powinno się zgadzać z osobistym (cum substantivo).

Mamy słowa, ktore (jako u Grekow i Łacinnikow) wraz mogą bydź osobistemi (substantiva) i przydatnemi (adjectiva). Na przykład: Gajowy, Leśny.

Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik. Nomen Adjectivum: Imie przyrzutne, przymiotne, krocej Przymiotnik. Nomen proprium: Imie własne czyli szczegulne. Nomen appellativum: Imie nazowne, mianowne, czyli pospolite. Nomen gentile, gentilitium: Imie Narodowe, Rodowe.

Części mowy nazywają się po polsku i po łacinie, jak następuje:

Iwsza: Wykrzyknik (Interjectio), np. ach! [...]

VIta: Przymiotnik (Adjectivum), np. stary, piękny, dobry, zły, i t. d.

[...] Łacińscy gramatycy te trzy części mowy rzeczownik, przymiotnik i liczebnik obejmują pod jedną ogólną názwą jimię, s których piérwszą nazywają nomen substantivum, jimię rzeczowne, drugą nomen adjectivum, jimię przymiotne, trzecią nomen numerale, jimię liczebne, i poniekąd słusznie, gdyż w języku łacińskim, jak w sanskrycie i greczyznie, skłánianie tych trzech części mowy nie różni się pomiędzy sobą [...].

W zdaniach nad łacińkie, takoż niepotrzeba więcej określeń jako to: substantivum (domyślaj się nomen) jimie osoby lub rzecz., adjectivum przymiotnik; praedicatum omównik; adpositio (po gr. epitet) dopełniacz czyli załącznik.