terminów gramatycznych online
imię pospolite
Appellativum (imię pospolite, nazwa pospolita). Wyrażenie rzeczownikowe nadające się do pełnienia funkcji predykatywnej, czyli takie, za pomocą którego można orzekać coś o dowolnym przedmiocie należącym do jego zakresu. A. są zatem nazwy mające zarówno denotację, jak i konotację, np. dom, wyspa, miasto, filozof, poeta, uczony, prezes. A. należą do jednego z dwóch podzbiorów, jakie się wyróżnia w obrębie kategorii rzeczownika. Drugim są imiona (nazwy) własne [...].
Cytaty
Artykuł skończony przekłáda się Imionom fámiliy, rzekom, pospolitym Imionom, porządkowym licbom, nieskończonym sposobom słow [...].
Podczás kłádzie sie też ártykuł między Imieniem wlasnym, á Imieniem pospolitym.
Wszystkie imiona rzecz. dwojakiego są gatunku [...]: 2) pospolite czyli ogólne, któremi rodzaj cały lub gatunek rzeczy nazywamy, czyli które znaczą wiele rzeczy jednegoż gatunku, np. miasto, kraj rzéka, jezioro, góra.
Imiona szczególne mogą się brać w znaczeniu[imion] pospolitych czyli ogólnych, a te nawzajem w znaczeniu tamtych, np. Cycero polski zamiast mówca tak sławny w Polsce, jak u Rzymian był Cycero; ojciec poetów zamiast Homer, który najdawniejszym i najsławniejszym jest z poetów.
[Przedimek nieokreślny] kładzie się [...] przed imionami pospolitymi, następującemi po imionach własnych, jeżeli imię pospolite oznacza rzecz należącą do rzędu wielu innych jej podobnych.
Lecz jeżeli imię pospolite oznacza rzecz jedyną w swoim rodzaju, to jest gdy żadna inna tak nazwaną być nie może, w takim razie przedimek określony zastępuje miejsce nieokreślnego, Paris, the capital of France, Paryż, stolica Francyi; London is the chief city of Britain, Londyn jest stolicą Brytanii.
Za pośrednictwem pogłosu z s poprzedzającą spójką i urábiają się jimiona rodowe zwłászcza szlachty ruskiéj […]; lecz jimiona pospolite zamiást s z urábiają się s pogłosem c [...].
Każdy rzeczownik [jako wyraz który oznacza imię], może być: 1. imieniem własnem, np. Jan, Piotr, Paweł, Józef, Wisła, Karpaty, San, Kraków, Galicya itd., to jest imieniem, które służy jednej tylko osobie lub rzeczy; 2. imieniem pospolitem, np. człowiek, poeta, rzeka, miasto; 3. imieniem zbiorowem, np. szlachta, wojsko, zboże, pieniądze itd., to jest imieniem, które oznacza cały ogół osób lub rzeczy; 4. imieniem jednostkowem, np. szlachcic, ułan, grosz, ziarno itd., to jest imieniem, które oznacza tylko jedną, pojedynczo uważaną osobę lub rzecz.
Przeciwnie: gatunkowe lub rodzajowe nazwy osób lub rzeczy, mogące się odnosić do każdej istoty tego samego gatunku lub rodzaju, (uczeń, dom, koń) nazywają się imionami pospolitemi.
Tylko w obcych imionach własnych, niespolszczonych, zachowujemy podwójne głoski: np. Pallas, Apollo, Pirrhus, Mekka, Otto — i w niektórych obcych [imionach] pospolitych np.; netto, brutto, itp.
Mickiewicz był poetą, Jan jest stolarzem; Adam był pierwszym człowiekiem; Wisła jest rzeką; Włochy są krajem. Rzeczowniki: poeta, stolarz, człowiek, rzeka, kraj — oznaczają, do jakiego stanu, zawodu jaka osoba lub do jakiego gatunku jakaś rzecz należy. Takie rzeczowniki nazywają się imiona pospolite.