terminów gramatycznych online
przypadek szósty fleksja, = narzędnik
Cytaty
Przypadek 6ty i 7my przymiotników w rodzaju nijakim ma e ściśnione, np. tém, piękném, uczoném, przyjemném, mądrém i t. d. dziełem.
Kazał [Kopczyński] 6ty przypadek przymiotników rodzaju nijakiego kończyć na ém, nie na im; kazał pisać ramie, nie ramię.
PRZYMIOTNIKI; w drugim przypadku rodzaju żeńskiego (mojéj, dobréj) mają e ściśnione, 546; 29; 99. Przypadek szósty, liczby pojedynczej, rodzaju nijakiego (mojém, smutném) 30; 100; 372.
I. Przypadek.
Trzy są główniejsze powody, dla których się kładzie. [...]
2.Słowa: nazywać się, i być, rządzą dwoma przypadkami: mianownikiem podmiotu i mianownikiem epitetu, przymiotnika, opowiednika np. ja jestem nieszczęśliwy, on się nazywa Krasicki. Częściej jednak te słowa rządzą przypadkiem 6ym: on jest nieszczęśliwym.
W tych dwóch wiérszach z pieśni IV sztuki Rymotwórczéj Dmochowskiego nie tak pięknie i pełno by się wydał 1szy jak 6sty przyp.
VI. Przypadek.
Jest 6 główniejszych powodów, dla których kładziemy przypadek 6sty.
- Na pytanie: kim? czém? jakim?
Przypadek 6-ty pokazuje narzędzie naszego działania i odpowiada na pytanie kim? czem?, np patrzę okiem, kocham sercem, dążę myślą, na pytanie z kim? z czem? pokazuje osoby działające wspólnie lub rzeczy, z któremi coś robimy, np. idę z matką, bawię się z dziećmi, mam zajęcie z kwiatami.
Wszystkie te Liczbowniki przypadkują się jak przymiotniki i Zajimki, z wyjątkiem 6 przypadku liczby mnogiej żeńskiej, nie mieszać ją do rodzajów męzkiego i średniego, które bliżej i często zgadzają się ze sobą, jako to męzk. dwa domy, Sred. dwa Jabłka, żeń. Dwie Chaty, dwiema a nie dwóma chatami.
W łacinie to słowo zawsze wymaga pierwszego przypadku np. Terra est rotunda; homo est felix. Przeciwnie w polszczyźnie zawsze się wymaga 6 przypadku zwanego narzędnikiem.
Przypadki Casus. Najstosowniéj oznaczać je liczbami: pierwszy, drugi i t. d.[pp. 1, pp. 2 i t. d.]. Ablativus wypada nazywać ósmym [pp. 8]. szósty zaś oznaczałby Instrumentalis.
y w końcówkach przymiotników, zaimków, liczebników i imiesłowów VI. i VII. przyp. l. p.
W VI. p. l. m. tych części mowy: dobrymi dziełami, polami, kochającymi dziećmi itd.
Przypadek 6-ty (kim, czem) zastępuje się przyimkiem com (z kim, z czem) i por (przez kogo, co), n. p. nożem — com a faca, ulicą — pela rua, powozem — com o carro; com as azas (skrzydłami).