Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pokrewieństwo

Język: polski
Dział: Teoria języka (współcześnie)
  • Asymilacja morfologiczna, semazjologiczno-morfologiczna i semazjologiczna: BdC/1915
  • Etymologia (Słoworód): Mał/1863
  • Kilka słów o etymologii właściwej jako sprawozdanie o niniejszej pracy złożone: Trz/1865
  • Pisownia: Kr/1897
  • Źródłosłowy liczebników: Trz/1865

Cytaty

§. 402. Pokrewieństwo pomiędzy wyrazami jednéj rodziny jest niejako genealogiczne; jeden wyraz rodzi się z drugiego, z niego znowu rodzi się trzeci, itd.

[Zygmunt Sawczyński] Że wyraz hojny w najbliższém jest pokrewieństwie z wyrazem goić, a oba powstały z pierwiastku ży stanowiącego rdzeń skrócony słowa żyć (zamiast żywć, czego dowodzi dawniejsze żywię, żywiesz, żywą); tego nauczy tylko porównanie z innemi językami słowiańskiemi.

I tutaj pokazuje się wiadome już zkąd inąd bliższe pokrewieństwo języka słowiańskiego z litewskim i germańskim.

Już z samego określenia pisowni historycznej wynika, że w wielu razach jest ona jednocześnie etymologiczną, o ile mianowicie oparto ją na prawdziwym stosunku pokrewieństwa form wyrazów (np. szósty, siódmy). W innych znowu wypadkach pisownia historyczna odtwarza tylko pozorne stosunki form gramatycznych i wtedy opiera się nie na etymologji, lecz na analogji.

«Etymologja» (słoworód) znaczy tylko zauważanie pokrewieństwa wyrazów, t.j. ustanawianie związku historycznego między wyrazami, wyprowadzanie jednych wyrazów z drugich.