różnica

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Dudz/1776
• Lub/1778
• Bor/1830
• Kurh/1852
• Malecz/1882
• Łoś/1918
• Nitsch/1923
• Rozw/1923

a, i á, tym się ròżnią, że nieznaczone I, wybitniej się mòwi, nie tak n. p. mam, mają. Ale ten znak dawniejszych był wieków: teraz pospolicie ani w pisaniu, ani w mòwieniu go nie zachowują: zwłaszcza, iż trudno dać na to regułę, a niewielka miedzy niemi różnica.

Nowowymyślone, czyli sprawiedliwiej mówiąc stare э. wstecz obrócone, dla niejakiej różnicy w wymawianiu.

Е. i Я. często używają się za jedno, osobliwie w wielkiej liczbie (in numero plurali) przydatnych (adiectivorum) piszą Святые, Swięci, i Святыя. Ta odmienność liter, E. у Я. w rodzajach imion przydatnych (in generibus nominum adjectivorum), żadnej różnicy znacznej nie sprawuje.

Sądziłem bowiem, iż tem łatwiej młodemu przyjdzie nauka Grammatyki, gdy na rzut oka, będzie mógł porównać jędną część mowy z drugą, tem jaśniej widzieć różnicę między wszystkiemi, onę pojąć, i wrazić sobie w pamięć ten, że tak nazwę, obraz części mowy.

Bo gdy samogłoska é wymawia się podobnie do i, y, przeto w słowach, których różnica polega jedynie na głoskach i, y lub e, wymawianie e niekréskowanego wielceby się przyczyniło do jasności mowy, np. tlić, tleć, mdlić, mdleć.

Czyni się to dla tego, że wielu takich wyrazów wymawianie dokładnie nie jest oznaczone; prócz tego wiele liter obcych piszących się odmiennie, wypadłoby wyrazić jednakowemi głoskami polskiego alfabetu, przez coby znikła różnica pomiędzy odmiennemi wyrazami (np. Lafitte i Lafithe; Miller i Müller i t. p.).

P. Czy jest jakaś różnica w wymowie między é (é kreskowaném) a i, y? O. Żadnéj pomiędzy tem głoskami nie masz w mowie różnicy [...]

Różnica w pisowni: ke, kie odbija w sobie różnicę wymawiania [...] oraz w nazwach obcych, które poznaliśmy z książek (gr. Kentaur, Mikeny obok Centaur, Miceny ang. Kenilworth i t. d.) i w których zresztą zachowujemy zwykle pisownię oryginalną.

W zaimkach i przymiotnikach tylko na południowym Śląsku i w części południowej Małopolski (po Myślenice i Limanową) przeważnie zachowała się różnica między gen. sg. [...] a dat.-loc. [...].

Przy zatracie dyftongizacji doszły do krańcowego rozwoju w postaci o i (y) u ǫ; długie i y także były z pewnością wąskie i miały tendencję do rozłożenia na dyftong, ale że dyftongizacja mniej tu była znacząca, a jasne i y wstrzymały się wcześnie na drodze, która mogła je była doprowadzić do gatunku e jak w kaszubskiem, więc różnica się wcześnie zatarła.