terminów gramatycznych online
imperfectum
Język: polski, łaciński
- Etymologia: Mał/1879
- Koniugacja: ŁośFl/1923
- Nauka o formach (Flexya): Mał/1863, Mał/1879
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
Cytaty
Starożytny język polski, jak i inne słowiańskie, bogatszy był niegdyś w czasy [...]. Miał bowiem prócz powyższych jeszcze dwa, t. j. aoristus i imperfectum, których tylko ostatnie i nieliczne ślady zachowały się w najdawniejszych naszych pomnikach.
Przykłady imperfektu przytaczam następujące: mołwiach pokój o tobie; - we słupie obłoka mołwiasze k nim.
Starożytny język polski, równie jak inne słowiańskie, bogatszy był niegdyś w czasy, mianowicie w czasy przeszłe pierwotne, czyli niezłożone. Miał bowiem prócz powyższych jeszcze dwa, t. j. aoristus i imperfectum, których tylko ostatnie ślady zachowały się w najdawniejszym naszym pomniku.
PIERWSZE stadyum posługiwało się wstawką trojaką (a, i, u), nie przywięzując do tych trzech głosek żadnych jeszcze funkcyjnych różnic: na pniu téj warstwy otrzymała budowa czasu teraźniejszego i aorystu (pierwotnego czyli t. zw. "IIgo") ostateczne swe dopełnienie; z form aż dotąd nieistniejących wchodzi tu po raz pierwszy w życie czas przeszły t. zw. niedokonany czyli Imperfectum ("pierwszej" formacyi).
Imperfectum, czas przeszły "niedokonany", stawiający czynność minioną przed oczyma naszymi w ten sposób, że nam się takowa albo jako długo trwająca, albo często powtarzana, słowem jako przestrzeń przedstawia.
Czas, u, lm. y [...] 13. gram. rodzaj formy czasownikowej: C. teraźniejszy, zaprzeszły, przeszły, dokonany, niedokonany, pierwotny, pochodny, prosty, złożony, główny, historyczny. ♰ Nieniejszy C. = praesens. ♰ Będący C. = futurum. ♰ Minęły niezupełny C. = imperfectum. ♰ Minęły zupełny czas = perfectum. C. co ś. już dawno stał = plusquamperfectum. Henr.
Imperfectum. Aoryst. § 74. W najdawniejszych zabytkach lub w kopjach z nich znajdujemy resztki prapolskich imperfektów i aorystów, wykazujących jeszcze znaczną żywotność w Kaz. Św., zamierających w Fl. i w pokrewnej jemu późniejszej kopji Puł., prawie zupełnie wymarłych w zapiskach sądowych XIV wieku.
Prawie jedyną różnicę formalną wybitnie odróżniającą imperfectum od aorystu jest to, że w 2 i 3 os. l. p. imprf. używa się końcówka -sze [...].
[...] Natomiast formy podobne, utworzone od czasowników niedokonanych, formalnie mogą być uznane albo za imperfekty albo za aorysty, ale mają znaczenie imperfektów [...].