Historical Dictionary
of Grammatical Terms online

słowo wyraz

Language: polski
EJO 1999, 541 Contemporary definition

Synonim wyrazu.

Quotations

Dictio Słowo. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.

P. Z czego się składają słowa? O. Z syllab. P. A syllaba z czego? O. Z liter.

P. Jakże poznać ktore słowo jakiego jest rodzaju? O. Kiedy mu się dodać może Zaimek [...]

P. Czego zażywamy wyrażając nasze Myśli Głosem? O. Zażywamy Głosu łamanego albo Zwijanego (son articulé), a te Głosy łamane albo Zwijane nazywają się ogólnie słowa; po francusku mots albo paroles.

P. Jakże jeszcze Słowa inaczej uważać trzeba? O. Uważać je trzeba jako Znaki Myśli naszych, bo przez nie albo wymowione albo napisane poznawać dajemy to co myślemy. P. Tak wzięte Słowa jakie mają Nazwisko? O. Nazywają się Częściami Mowy czyli Mowienia.

Trzeba wiedzieć ogólnie najpierwej co to jest Rodzaj, Liczba, i Spadek w Słowach, bo te trzy własności mają Imiona, Artykuły, Zaimki, i Ucześnistwa.

Słowo tym sposobem przeistoczone, zachowuje więc już w dalszych odmianach tę postać nową, w której przyjęte zostało do klasy wyrazów zdrobniałych, to jest, w której się ukazało po postradaniu dawnych cech rodzajowych.

Jedni piszą cmentarz (po łacinie coemeterium, po włosku cimiterio); drudzy piszą smentarz, bo w ich mniemaniu honor narodu ciérpiałby na tém, gdyby pierwiastkiem tego wyrazu nie było słowo narodowe (smętny).

Zdanie zatem jest to myśl wypowiedziana słowami.

Gdybyśmy pisownię ściśle stosowali do wymowy, to we wszystkich tych wypadkach musielibyśmy używać różnych systemów pisowni, każdy z nas odpowiednio do tego, jak dane słowo wymawia.

Od języka łacińskiego przejęły też języki romańskie całą składnię, wspaniały dobór wyrazów i słów, jakich się język łaciński w przeciągu prawie 1000 letniego istnienia dorobił.