Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo wyraz

Język: polski
EJO 1999, 541 Definicja współczesna

Synonim wyrazu.

Cytaty

Dictio wort Słowo. Dictiuncula wortleyn Słowko.

Dictio Słowo. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.

Quae praepositiones sunt quae à dictionibus separari [suparari] non possunt? ut, Di, dis, re, se, an, con. Quomodo? Dicimus enim, diduco, distraho, recipio, secubo, amplector, congredior. Quae sunt quae coniu[n]gi non possunt? Apud et penes. Quae coniunguntur et separantur? Reliquae pene omnes.

Ktore przełożenia są ktore się od słow rozłączyć nie mogą? Jáko są te sześć. Jáko? Mowimy bowiem, rozszerzam, rostárgam, przyjmuję, sam leżę, obłápiam, schodzę się. Ktore są ktore się złączyć nie mogą? u i wedle. Ktore złączáją i oddzieláją się? Drugie skoro wszystkie.

Od ciemnoty nie możemy brać wprawdzie prawideł do dobrego mówienia i pisania wzorów jakichkolwiek, bo lud prosty nie zna ich wcale; ale możemy i powinniśmy brać słowa polskie, w jakie lud prosty więcej obfituje, i przechował w swym skarbcu ustnie więcej właściwych polskich wyrazów, niż wszyscy pisarze z okresu pierszego mieszanego, łaciną niemczyzną i francuzczyzną, zatarli i zatracili wiele wyrazów polskich, a zastąpili obcem.

Zdanie zatem jest to myśl wypowiedziana słowami.

Zresztą pisze się nie zawsze oddzielnie: nie szczęśliwy bierze tym razem, lecz zasłużony; nie raz, nie dwa razy im to mówiłem, ale powtarzałem bez końca; nie smak o tem stanowi i t. p., zwłaszcza zaś, jeżeli zaprzeczenie odnosi się do słowa (łącznika lub orzeczenia): on nie jest szczęśliwy, nie chcąc być natrętnym [...].