Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb

Język: polski
Geneza: niem. Trieb 'pęd, skłonność'
EJO 1999, 614 Definicja współczesna

Tryb. Jest na ogół definiowany jako forma reprezentacji, czyli wykładnik "prawdziwościowej" postawy mówiącego względem wypowiadanej treści. Reprezentuje on modalny składnik semantycznej struktury zdania (modus).

Cytaty

Wyrażenie słowem jakiego sposobu bycia, Trybem zowiemy, a taką odmianę słowa trybowaniem czyli odmianą przez tryby.

Jest pięć sposobów przez które słowa wyrażają działanie. Sposoby te zwane trybami, są następujące [...].

Co się tycze trybu rozkazującego (повелительное наклоненiе), ten się właściwie nie w zdaniach głównych, lecz przydanych dopełniających używa Obacz w §. 4. Uwagi o użyciu trybów w zdaniach przydanych.

W języku polskim rozróżniamy trzy tryby: 1. tryb oznajmujący; 2. tryb rozkazujący; 3. tryb przypuszczający.

Modus Tryb (najlepiéj opuszczać, gdzie można, ten wyraz).

Принадлежности глаголов, служащия к их изменению, сутъ: наклонение tryb, время czas, видъ postać, число liczba, лицо osoba, родъ rodzaj, причастие imiesłów odmienny, дѣепричастие imiesłów nieodmienny.

§ 101. Tryby.

I) Stanisław bierze książkę do ręki i uczy się zadanej lekcji.

II) Stanisławie! weź książkę do ręki i ucz się zadanej lekcji.

III) Stanisław wziąłby książkę do ręki i uczyłby się zadanej lekcji, gdyby nie był chory.

Myśli nasze możemy zawsze wypowiedzieć tylko jednym z trzech powyższych sposobów czyli trybów.