terminów gramatycznych online
partitivus
Język: polski, łaciński
Cytaty
Jeżeli mówiąc o rzeczy jakiej chcemy dać do rozumienia, że to co o niéj powiadamy, nie dotyczy jéj całéj, ale tylko pewnéj części tej rzeczy: natenczas kładziemy rzeczownik wyrażający całość w przyp. IIgim; np. napił się wina. W takim razie ten przyp. IIgi nie oznacza tedy całości, (np. wszystko wino na całym świecie), ale tylko jakąś część rzeczy; i nazywa się z łacińska Partitiwem, t. j. niejako przypadkiem IIgim udziałkowym, (genitivus partitivus).
Przy przymiotnikach użytych w stopniu wyższym i najwyższym, jako też przy wyrazach, jak każdy, pewien, żaden itp., nie można nawet mówić w języku naszym inaczéj, jak w sposób powyższy, t. j. używając przyimków z, między, pomiędzy; — np. Najsławniejszym z poetów naszych jest Mickiewicz. — Starszą z córek moich już za mąż wydałem. — Każdy z nas ma swoje wady. (W łacinie i niemieckiém przeciwnie można i w takich nawet razach używać partitiwu).
Te wszystkie słowa rządzą przypadkiem IIgim tylko z przyczyny swego przyimka do, który pomiędzy wszystkimi przyimkami ma sam jeden wyjątkowo tę własność, że nie przestaje nigdy rządzić swoim przypadkiem (t. j. IIgim), nawet przyrastając do słowa. Oczywiście w takim razie nie jest to już partitivus.
Jeżeli na koniec podmiotem zdania miałaby być tylko pewna część rzeczy, a nie całość: to i w takim razie kładziemy ów logiczny (cząstkowy) podmiot raczéj w IIgim przyp. jako genitiwie partitiwie (udziałkowym), a orzeczenie i tu znowu wypowiadamy nieosobowo.
Jeżeli dać chcemy do rozumienia, że to co o jakiéj rzeczy wypowiadamy, nie dotyczy jéj całéj, ale tylko pewnéj jéj części ściąga: natenczas kładziemy rzeczownik, wyrażający całość, w przyp. IIgim; np. napił się wina. [...] Taki IIgi przyp. nazywa się z łacińska Partitiwem, t. j. niejako przypadkiem IIgim UDZIAŁKOWYM, (genitivus partitivus).