Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przysłówek pierwotny

Hasło w cytatach: przysłówki pierwotne, przysłówki pochodne
Język: polski

Cytaty

Mało jest w każdym języku Przysłówków pierwotnych; np. czy? nie, ni, tu, dziś, jutro, aż, nim, wnet, byle, bardzo.

§. 540. Przysłówki w języka naszym albo się dopiero z postępem czasu stały przysłówkami, bywszy pierwéj czém inném; albo też od samego już początku miały i postać i znaczenie przysłówków. W piérwszym razie nazywają się przysłówkami pochodnymi, w drugim pierwotnymi. [...]

§. 549. Przysłówki pierwotne są takie, które się tworzą z pierwiastka, złączonego z przyrostkiem przysłówkowym, i które od razu miały znaczenie przysłówków.

Przysłówki pierwotne są takie, które z żadnej innej części mowy utworzone nie zostały, lecz od razu miały znaczenie przysłówków.

Pierwszą stanowią partykuły, które zaraz od samego początku, [...] były przysłówkami. Druga kategorya przeciwnie obejmuje przysłówki, dopiero z czasem wytworzone z wyrazów niegdyś, a często nawet i teraz jeszcze odmiennych [...].

Przysłówki pierwszéj kategoryi nazywamy właściwymi czyli pierwotnymi; te drugie zaś są to przysłówki pochodne i zostają niejako na pograniczu między prawdziwymi partykułami a odmiennymi częściami mowy.

Przysłówki pierwotne są te, które były już przysłówkami od najdawniejszych czasów i utworzone są z pewnego pierwiastku i przyrostka, np. tu, tam, tę-dy, kę-dy, gdy, kie-dy, nie; lub też zrosłe z przedrostkiem, lub z drugim przysłówkiem, np. w-tedy, s-kąd, do-kąd, s-tam tąd...