Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zdanie opisowe

Hasło w cytatach: opisowe, zdania opisowe
Język: polski

Cytaty

Bardzo na pozór podobne do zdań zależnych, a jednak zupełnie różne od nich są tak zw. Zdania opisowe (umschreibende Nebensätze), za pomocą których każdy rzeczownik, czy to rządzony przez co, czy nierządzony, czy położony w przyp. Iszym, czy w jakimkolwiek innym, z przyimkiem lub bez przyimka, daje się opisać przez całe zdanie. Zdanie takie (jeżeli nie jest pytaniem) zawsze się zaczyna od spójnika że, który wymaga zwykle w zdaniu główném odpowiedniego sobie zaimka wskazującego to, albo też takiego rzeczownika, jak np. okoliczność, szczegół, zdarzenie, itp.

I tak, zamiast: ucieszył mię twój przyjazd, mogę powiedzieć: Ucieszyło mię to, że przyjechałeś.

Bardzo na pozór podobne do zdań zależnych, a jednak zupełnie różne od nich są tak zw. zdania Opisowe (umschreibende Nebensätze), za pomocą których każdy rzeczownik [...] daje się opisać przez całe zdanie. Zdanie takie (jeżeli nie jest pytaniem) zawsze się zaczyna od spójnika że; to że [...]

Tak np. zamiast: Ucieszył mię twój przyjazd, mogę powiedzieć: Ucieszyło mię to, że przyjechałeś.

Podobną popularność, jaką za czasów Oświecenia zyskał podręcznik Kopczyńskiego, w drugiej połowie dziewiętnastego wieku osiągnęła gramatyka A. Małeckiego [...].

Propositio simplex — zdanie gołe, complexa — rozwinięte [...], attributum adiectivum — przydawka przymiotna; appositio — dopowiedzenie, genetivus — dopełniacz, propositio componens — zdanie współrzędne, copulativa — zwyczajne, adversativa — przeciwstawne, subordinata — poboczne, podrzędne, subiectiva — opisowe, obiectiva — zależne, przedmiotowe (1879) [...].