Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

forma opisowa

Hasło w cytatach: formy opisowe
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
  • Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
  • Fleksja czyli nauka o odmianach: Kr/1897
  • Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917

Cytaty

Dla osoby 3-ej używa się w dzisiejszym języku forma opisowa, złożona z wyrazu niech lub niechaj (formy rozkaźnika od słowa niechać) i z 3-ej osoby czasu teraźniejszego trybu oznajmującego danego słowa; np. niech niesie, niechaj wiezie.

Czasy opisowe albo złożone.

§ 271. Czas przeszły. W dawnej polszczyźnie istniała forma czasu przeszłego opisowa, złożona z imiesłowu przeszłego czynnego na ł, ła, ło i form czasu teraźniejszego słowa posiłkowego być, to jest form: jeśm, jeś, jest, jeśwa, jeśta, jeśmy, jeście, .

§ 273. Czas zaprzeszły jest formą opisową, złożoną z czasu przeszłego i z imiesłowu przeszłego na ł słowa posiłkowego; np. zaniosłem był, mogłeś był, posłaliśmy byli, uczynili byli, i t. p.

Oprócz form prostych, strona czynna słowa posiada jeszcze formy złożone albo opisowe, do których należą: 1) czas przeszły (byłem, widziałem); 2) czas zaprzeszły (zrobiłem był, przyrzekł był); 3) czas przyszły słów niedokonanych (będę bić, będę pisał); 4) tryb warunkowy (poszedłbym, byłbym wziął); oraz wszystkie formy strony biernej słowa.

Na całym obszarze kaszubskim [...] występują też, zwłaszcza w znaczeniu dokonanem, formy opisowe na wzór niemiecki [...].

Na całym obszarze kaszubskim [...] występują też, zwłaszcza w znaczeniu dokonanem, formy opisowe na wzór niemiecki [...].