Historical dictionary
of grammatical terms online

samogłoska nosowa

Language: polski
EJP 1991, 297 Contemporary definition

Samogłoski nosowe wymawiane są przy udziale artykulacji nosowej: w trakcie ich wymawiania podniebienie miękkie jest częściowo opuszczone, skutkiem czego strumień powietrza wydostaje się równocześnie przez jamę ustną i komorę nosową.

Quotations

W odmianach słów, zakończonych na samogłoskę nosową, samogłoskę tę odrzucamy, lecz brzmienie jéj nosowe wyrażamy przez nosową spółgłoskę n.

Nosowa samogłoska odrzuca się w odmianach słów żąć, piąć, miąć, ciąć, począć, ale nie ubywa ze słowa bez zostawienia śladu; jéj brzmienie nosowe pozostaje, i wyraża się przez nosową spółgłoskę: żąć, zna, żniesz.

Półtonowe te dwie samogłoski nosowe utworzyły się u nas z powodu opuszczenia w wyrazach spółgłosek nosowych, a przyczepienie znaków do samogłosek obok tychże spółgłosek znajdujących się.

Między samogłoskami wyróżniamy: 1) czyste (otwarte): a, e, i, o, y; 2) [samogłoski] nosowe: ą, ę; 3) ściśnione (oznaczane u góry kreską): ó, e.

Kon/1920, p. 5 Definition

§ 6. Samogłoski nosowe mamy dwie: ę i ą. Nazywamy je tak dlatego, że, wymawiając je, wypuszczamy głos także przez otwory nosowe, zamiast, jak zwykle, tylko przez usta, np. ręka, gęsi, z moją.

Samogłoski. Wszystkich samogłosek w języku polskim mamy dziewięć: 1) czyste a, e, i, o, ó, y (prąd powietrza przechodzi przez jamę ustną). 2) nosowe ą, ę (powietrze, udźwięcznione w krtani, przepływa częścią przez usta, częścią przez jamę nosową).

W wyrazach obcych spotykamy przed spółgłoskami szczelinowymi [...] inne jeszcze samogłoski nosowe, np. sząsa (a nosowe), ry̨sztok (y nosowe), įstynkt (i nosowe), mųsztuk (u nosowe).