Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

figura litera

Hasło w cytatach: figurá
Język: łaciński
Dział: Ortografia (współcześnie)

Cytaty

Nam eadem, figura litteram molliter et grosse prolatam scribere non parvum, errorem parit.

[Pisanie bowiem tym samym znakiem litery miękko i twardo wymawianej jest niemałym błędem (Kucała 1985, s. 94).]

Etiam litterarum soni in latinis dictionibus non multum discrepant, et ideo uno caractere seu figura nullis signis additis ipsi latini scribunt litteras.

[Takie brzmienia liter w łacińskich wyrazach od siebie niewiele się różnią, dlatego sami łacinnicy piszą jednym charakterem czyli kształtem żadnych nie dodając różnicujących znaków, s. 103-104]

Antiqui autem Poloni dictionum differentiam facere volentes sex vocalibus, et septima graeca usi sunt, quarum longas geminabant, breves simplicibus pingebant figuris.

[Dawni zaś Polacy chcąc ukazać różnice wyrazów, używali sześciu samogłosek i siódmej greckiej, z których długie podwajali, a krótkie kreślili pojedynczymi figurami, s. 104.]

Litérá, Wyraz Łáciński, á litura, od kreślenia, mazania, pochodzący. Stąd Grámátyká zowie się czasem u Łácinników Literatura. Litérá, jést figurá, czyli postáć niérozdzielnego głosu ludzkiego: zwáli ją dawni Polacy czcionką abo tcionką, lepiej ją zowią Słowacy Głoska od znaczenia głosu. Z tego wyrázu przyjętego, zrobiłyby się Polskie słowa Samogłoská (Vocalis) Spółgłoska (Consonans) Dwugłoská lub Trójgłoská (Dyphtongus) Wszákżé używamy częściej wyrázów obcych , jáko dotąd znájomszych.

Nie chcąc na wyrażenie onych tworzyć nowych w Alfabecie liter, starano się oddać je albo przez połączenie kilku liter zbliżonego nieco brzmienia, albo przez litery, które się stały niepotrzebnemi, bo malowały brzmienia nieznajdujące się w języku przyjmującym Alfabet łaciński, albo przez przydane literze znamię, albo na koniec nadając jednej figurze dwa i trzy rożne znaczenia.

Tym samym sposobem lecz w głębi ust wyrobiona litera sycząca ma brzmienie ostre. Na odmalowanie tego brzmienia nie mamy w Alfabecie naszym oddzielnéj figury.

Figura l maluie zawsze miękką tylko spółgłoskę, żadnej więc zmiany czynić w niej nie potrzebujemy.