littera litera a. głoska

Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Zab/1514–1515
• Murm/1533
• Mym/1541
• Bart/1544
• Stat/1568
• ArtNom/1591
• Mora/1592
• UrsMeth/1592 (1998)
• Jan/1594
• Don/1595
• Vol/1612
• Don/1649
• Men/1649
• Woy/1690
• Klecz/1767
• Gddk/1816
• Rew/1845

Viginti tres nomine et figura differentes latini ponunt litteras, nec nobis Polonis opus est pluribus, quia et nostrum idioma illis absolui potest, licet quantum ad sonum una et eadem littera consillabica diversimode pronuncietur.

Videmus enim, quod una et eadem littera multo diversum habet sonum, qui plerumque dictionis variat significatum; exemplum de l, stal, id est calibs, stal, id est stetit.

Et iis sonus est extraneus et improprius littere latine. Ideo potius talis sonus seu litera i signari debet aliquo caractere seu signo forma littere immutata, et si placet, signetur virgula obliqua super eam proiecta huiusmodi í, vel instar aliarum durarum literarum puncto obtuso instar titelli videlicet huiusmodi ī.

Litera. eyn buchstab. Buchstab.

Litera. Buchstab. Cztená.

BUCHSTAB (lub BUCHSZTAB) 'litera, czcionka' buchstab litera S 82v; list, Buchstab littera R S1. Zob. BUGSTAB, BUKSTAB, CZTENA.

CZTENA 'litera, czcionka' cztena litera S 82v (por. list, Buchstab R S1; por. Mym41, rozdz. De scriptoribus: Litera, Buchstab, Cztena; w Mym28, k. 10v:... Litera). Zob. CZTONKA, ZRZEK.

DE LITTERARUM POTESTATE et genuina earum pronunciatione.

Tertius huius litterae sonus a superioribus plane diversus nota addita dignoscitur, traducto per exteriorem elementi partem obelisco.

Litera Buchstab Literá, Żywioł.

Litera Ccionká. Syllaba Zbieranká.

[...] et Litera pro elemento, ćcionká. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.

Przeco niektórzy názwáli literas, à lituris, iż jednę nápisawszy záś ją zmázáć, odmięnić, álbo przełożyć może.

W cierpiącym pospolitym i pokłádájącym zá literę ukrocone álbo przedłużone ma przed ostáteczną syllábą, jáko cztę czcisz, jestem czcion jesteś czcion.

Passivo commnuni et Deponenti pro litera i litera e correptam vel i productam habet ante novissimam syllabam ris, ut lego legis, legor legeris.

De literis earumque potestate et pronunciatione.

Nota inprimis, quod literae omnes simpliciter absque puncto aut virgula positae eadem fere ratione, qua apud nos, pronunciantur.

Passivo commnuni, et deponenti pro i litera, correptam vel i productam habet ante novissimam syllabam ris, ut lego, legis, legor, legeris. [...] Nam i litera correpta si fuerit, in e conuertitur: producta si fuerit, non mutatur.

W cierpiącym/ pospolitym i pokłádájącym zá literę/ ukrocone ábo przedłużone ma przed ostáteczną syllábą/ jáko czytá/ czytász/ jestem czytan jesteś czyt.[an]. [...] Bo literá ukrocona jeśliby byłá/ w e się przemienia: przedłużona jeśliby byłá/ nie przemienia się.

De literis earumque pronunciatione.

Literae, quibus utuntur Poloni sunt sequentes: a, ą, b, c, d, e, ę, f, g, h, i, k, l, ł, m, n, o, p, r, s, t, u, w, y, z. His addi possunt á, ć, ń, ś, ź, ż (de b, e, m, o, p, w accentu acuto notatis vid. praef. ad Lect.), quae saltem in typis impressis, exterorum gratia, ponuntur.

Ażeby słowa w ustach mowiącego brzmiały dobrze, i rzetelnie. I to jest, ażeby składy większe (syllabae) i mniejsze (literae) zupełnie wyrażane były.

Litera. Głoska. Vocalis. Samogłoska. Notata. Kreskowanie. Diphtongus. Dwugłoska. Consonans. Społgłoska.

Łacinnicy ograniczyli jej [gramatyki] znaczenie, cofnęli ją do głosek, i pisma wszelkiego rodzaju Literaturą nazywali, co znowu na to samo wypadnie, bo gramma, po grecku; litera, po łacinie; a głoska, w polskim języku.