terminów gramatycznych online
filologia
Geneza: łac. philologia < gr. philología 'umiłowanie nauki'
Filologia. Dyscyplina nauk, poświęcona badaniu, krytyce i komentarzowi rzeczowemu i jęz. tekstu, głównie literackiego. [...] Złożony jest stosunek f. do językoznawstwa od momentu ostatecznego ukształtowania się jej w XIX w. - przedtem bowiem problematyka, którą się dziś zajmuje językoznawstwo, wchodziła w całości do f. Obecnie [...] jest nauką pomocniczą dla językoznawstwa.
Cytaty
[...] Ponieważ przez Lingwistykę rozumiáno dawniéj i jeszcze dotąd niektórzy rozumieją znajomość języków i piśmiennictwa nowoczesnych národów europejskich, stojących dzisiáj na czele oświaty i cywilizacyji, jako to: włoskiego, francuzkiego, angielskiego, niemieckiego itd., a przez Filologiją rozumiáno znajomość klasycznych języków, piśmiennictwa i dziejów starożytnych Greków i Rzymian; przeto uwáżám za rzecz stósowną określić tutáj znaczenie Lingwistyki i Filologiji, w jakim te dwie umiejętności dzisiáj pojmują uczeni badácze mowy ludzkiéj a zwłászcza Niemcy, z któremi w tym względzie zgádzám się zupełnie.
Dziedzina tedy sama, na któréj się spotykają Filologijá i Lingwistyka, dá się podzielić na dwie części, z których jedna więcéj náleży do jednéj, drugá więcéj do drugiéj umiejętności. I tak ów dział Gramatyki, który má swoje źródło w saméj przyrodzie człowieka i uchylá się cáłkiem spod wpływu jego woli, to jest Piérwoskładniá (Formenlehre), náleży cáłkiem do Lingwistyki; Składniá zaś, jako zawisłá już więcéj od myśleniá i woli pojedyńczego, przechylá się téż więcéj na stronę Filologiji. Do ostatniéj náleży cáłkiem styl, to jest sposób pisaniá, zawisły od dowolnego kierunku woli człowieka.
[…] Wszystkie te rzucone náwiasem wskazówki nie wyczerpują, rzeczy, tylko zwrácają na nią uwágę; zresztą nauka o tym náleży do Składni będącéj zadaniem filologa a bynajmniéj lingwisty […].
Nawet bowiem obydwa starożytne języki (klasyczne) były mi znane tylko jako filologowi, t. j. z owego dogmatyczno-gramatycznego i historyczno-literackiego stanowiska, z jakiego je do niedawna, a po największéj części pewnie i teraz nawet jeszcze odnośna humanistyczna filologia traktuje.