terminów gramatycznych online
odmieniać (się)
Cytaty
C. Przedimki się nie odmieniają, prócz że niektóre dla łatwiejszej wymowy czasem się przedłużają, np. we mnie, zamiast; w mnie; ode mnie, zamiast: od mnie; ze mną, zamiast: z mną.
Głoski zamienne niepewne są te, które nie podług pewnych prawideł, lecz tylko w niektórych wyrazach odmieniają się.
Słowa, które się podług tych form odmieniają, nazywamy słowami foremnemi; te które od tych form odstępują w czasowaniu, nieforemnemi się zowią.
O rodzaju rzeczowników. P. Czy rzeczownik odmienia się przez rodzaje. O. Nie, każdy rzeczownik ma już stały swój rodzaj, wcale się zatém przez rodzaje nie odmienia.
Przymiotnik odmienia się przez: rodzaje, liczby, przypadki, stopnie i formy.
Zaimki odmieniają się przez: rodzaje, liczby, osoby, przypadki.
Słowo albo czasownik jest część mowy odmienna, która oznacza czynność, byt, istnienie: pracować, być, zostać, stać się i t. d. Słowo inaczéj nazywa się czasownikiem dlatego, że się odmienia przez czasy.
Przysłówki, chociaż są częścią mowy nieodmienną, odmieniają się jednak przez stopnie, których jest również trzy: równy, wyższy, najwyższy.
Ta odmiana, ta deklinacya przymiotnika, przedstawi nam się na następującym wzorku, w którym odmieniać będziemy jednocześnie przymiotnik z rzeczownikiem.
Otóż jak rzeczowniki odmieniają się przez przypadki, tak znowu czasowniki odmieniają się przez osoby, liczby i czasy.
Podług ryba odmieniają się: a) nazwy żon, zakończone na ina a utworzone od imienia lub tytułu męża: Sapieżyna, starościna. b) nazwy miast i wsi na — ina: Muszyna, Skawina. c) [nazwy] córek na — ówna (ewna): Lindówna, królewna.
Wyrazy: grób, pan, syn, są nierozwinięte. Gdy zaś dodamy do nich przedrostki, lub przyrostki, wówczas będą rozwinięte: ogrodnik, pańszczyzna, synowiec... Wyrazy złożone rozpadają się na: Zestawienia: Boże Narodzenie, Morskie Oko, siostra miłosierdzia, Akademja Umiejetności, myć się. Zrosty: Wielkanoc, przed Wielkanocą, Rzeczpospolita, Rzeczpospolitej (nie odmieniają się obie części!). Złożenia: bladoniebieski, muchomor, woziwoda...