terminów gramatycznych online
galicyzm
Język: polski
- O syntaxie: Mal/1700
- Polonizmy: Br/1848
- Składnia: Mał/1879
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
- Słownik, tom II (D-G): Dor/1958–1969
- Wstęp. O zdaniu w ogólności: Kras/1897
Cytaty
Zebránié niektórych Gállicyzmów to jest Frázesów, któré sie nie mogą słowo w słowo wykłádáć. [...] venir de faire quelque chose. dopiéro bydź po skónczęniu czego. náp. je viens d'écrire [...]. dopiérom pisał [...].
We wszystkich językach znajdują się wyrażenia i sposoby mówienia nie mające znaczenia dosłownego. Tłumaczone na obcy język słowo w słowo byłyby albo niezrozumiałe, albo nie wyrażałaby tego, co oznaczają w języku własnym. Takie własności języka francuskiego nazywają się gallicyzmami, języka niemieckiego giermanizmami [...].
Swojszczyzna, y, blm. ż. to wszystko co jest właściwe tylko komu lub czemu wyłącznie; w mowie np. polonizmy, galicyzmy, latynizmy stanowią swojszczyznę języka własnego, są dla niego swoje, dobre, polonizmy w języku polskim, galicyzmy we francuskim i t. d.
Zwroty imiesłowowe , zbudowane wbrew powyższéj zasadzie, nie przeto tylko są naganne , że są galicyzmami: nader często są to nawet bezsensa, jak np. następujące:
Król Zygmunt uciekając przed niedźwiedziem potknął się koń pod nim.
Naśladowanie obcej składni, niezgodnie ze składnią właściwą językowi, nazywa się barbaryzmem syntaktycznym. Z barbaryzmów napotykają się u nas germanizmy, rusycyzmy, galicyzmy, a dawniej latynizmy.
Galicyzm, u, lm. y 1. barbaryzm, makaronizm, zwrot pochodzenia francuskiego w języku polskim [...] <Fr. gallicisme>
Galicyzm m IV, D. -u, Ms. -zmie «wyraz, jego forma lub znaczenie, zwrot, konstrukcja składniowa przejęte z języka francuskiego albo wzorowane na nim»: Język Prusa w „Lalce" zawiera dużo takich galicyzmów, które dziś wyszły już z obiegu albo też mogą być używane w intencji raczej żartobliwej. DOR. Kryt. 28. W w. XIX krążą na ogół galicyzmy znane już w w. XVIII, a ponadto widoczny jest ich przyrost, co się łączy z wielką emigracją polską do Francji. Jęz. Pol. 1950, s. 35. Chwalę także bardzo styl pański, który istotnie tak czysty, tak wszędzie stosowny, a przy tym tak wolny nie tylko od samych galicyzmów, ale, co ważniejsze, od pretensjonalności frazeologii francuskiej. GRABOW. MICH. Listy 216. // SWil. <fr. gallicisme>.