Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

litera głoska

Język: polski
Definicja współczesna

Głoska

Cytaty

O ktoryj literze [i ] osobliwie pamiętajmy, że gdy się trafi w słowie napisaná, nie má być sama przez się wymáwiána ale z drugą bliską literą. Bo téż sama może całé słowo uczynić.

Tym jest od przeszłego rożné, iż przeszłé z wokaliszami i inszemi literami má być pospołu wymáwiáno, i samo przez się słowo całé może uczynić, a to nie może, gdzie i to snáć trzeba przypomionąć, że przed się v [=u] przez kropki kładą na początku słów, choć samo a nie z drugą literą má być wymáwiáno jako w przerzeczonych słowach umié, uczeń etc.

H [...] nie jest ták literą jáko áspirácyą, máło z siebie głosu wydáje i práwie cáłe nic, jednák lekkiem jest tchnieniem v. g. [...] l'habit, suknia.

Kiedy u jest literą vocalis [...] jest najtrudniejsza literá cudzoziemcom [...], ále się [...] náuczy ten, ktory ma wolą náuczyć się; bo jeżeli wymowi tę literę ják w swoim języku własnym, to przewroci i odmieni wszystkę signifikácyą, i będzie słowo co inszego znáczyło w pronuncjácyej, á co inszego w pisaniu.

Litera Ї. wymawia się tak jak, И.

Dzielą się Rossyjskie Litery na Samobrzmiące (Vocales), Zgodnobrzmiące (Consonantes) i Nieme (Mutae).

[Раздѣляются Россїскїя буквы на самогласныя, согласныя и безгласныя. Самогласныя суть девять: А, Е, И, О, У, Ы, Ѣ, Ю, Я; согласныя девятнатцать: Б, В, Г, Д, Ж, З, К, Л, М, Н, П, Р, С, Т, Ф, Х, Ц, Ч, Ш; безгласныя двѣ: Ъ , Ь. Łomonosow, 1757, § 87.]

Litery od znaczenia głosu nazwane głoskami, jak są w pisaniu rozmaite, tak rozmaicie brzmieć muszą i pojedyńcze w abecadle i złożone w słowach.

Organ mowy pod względem jéj brzmienia, jest jakoby muzyczném narzędziem, które za prostym naciskiem muskułów dechowych wydaje z siebie różnego głosu i mocy dźwięki, głoski, littery, jakoby pojedyncze gammowe tony, posłużyć mające woli człowieka.

Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę.

Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę.

Mowa nasza składa się ze zdań [...] Każde zdanie składa się z wyrazów, a każdy wyraz z głosek czyli liter, np. wyraz „matka” składa się z głosek: m, a, t, k, a. Bóg z głosek B, ó, g.

Podług tego naukę gramatyki polskiej dzielimy na trzy części. – Część pierwsza obejmuje prawidła tyczące się głosek czyli liter; część ta nazywa się głosownią. – Część druga obejmuje prawidła tyczące się wyrazów; część ta nazywa się nauką o odmianach lub formach. – Część trzecia obejmuje prawidła tyczące się budowy zdań; część ta nazywa się składnią.

Zgłoski czyli syllaby składają się z liter, czyli głosek: T-o, d-z-i-e, c-k-o, u, c-z-y, s-i-ę, d-o, b-r-z-e.

Samogłoska jest to litera, która wydaje dźwięk pojedynczy, dźwięk sam jeden bez pomocy innej głoski. P. Które głoski są głównemi samogłoskami. O Głównemi samogłoskami są: a, e, i, o, u, y.