of grammatical terms online
litera głoska
Głoska
Quotations
LITERA litery kończone littere terminales ut a.p.S. etc. R J1(mp; av. terminaciones). Zob. BUCHSTAB, CZTENA, KOŃCZONY, SYLABA.
Litery przez ktore piszem, i czytamy, tę własność mają.
O ktoryj literze [i ] osobliwie pamiętajmy, że gdy się trafi w słowie napisaná, nie má być sama przez się wymáwiána ale z drugą bliską literą. Bo téż sama może całé słowo uczynić.
Tym jest od przeszłego rożné, iż przeszłé z wokaliszami i inszemi literami má być pospołu wymáwiáno, i samo przez się słowo całé może uczynić, a to nie może, gdzie i to snáć trzeba przypomionąć, że przed się v [=u] przez kropki kładą na początku słów, choć samo a nie z drugą literą má być wymáwiáno jako w przerzeczonych słowach umié, uczeń etc.
SC Zda się być jákoby jedná literá, i trojáko się też wymawia. Naprzod, ná desce: potym skromność, miękko: potym szczęsliwy, szczodry.
[Górnicki] Tá literá, y, záwdy vocalis jest ále, i, consonans czásem.
H [...] nie jest ták literą jáko áspirácyą, máło z siebie głosu wydáje i práwie cáłe nic, jednák lekkiem jest tchnieniem v. g. [...] l'habit, suknia.
Kiedy u jest literą vocalis [...] jest najtrudniejsza literá cudzoziemcom [...], ále się [...] náuczy ten, ktory ma wolą náuczyć się; bo jeżeli wymowi tę literę ják w swoim języku własnym, to przewroci i odmieni wszystkę signifikácyą, i będzie słowo co inszego znáczyło w pronuncjácyej, á co inszego w pisaniu.
Litery się [...] dzielą ná wokále i kónsóny.
LITERAE. Litery, w łácińskim Języku, są też sáme Ktore i u Polakow, wyjąwszy w, y ł: Ktorego łácinnicy nie máją, i, K: ktorego rzadko zázywáją.
Albowiem, niektore zatrzymują Literę Praesentis, jáko Lego, legi, Emo, emi, Defendo, defendi. Niektore przkłádáją S. jáko Sribo, serpo, repo, promo. Albo przemieniáją one ná S, jáko plaudo, ludo, mergo, Spargo.
Ci ponieważ tej mowy używają, ktorą Przodkowie ich wkrotce po Potopie w tamte kraje zanieśli, mają w niej słowa bardzo krotkie, jedno albo dwojskładne, i to bardzo mało liter mające, jako można widzieć w rozmowach Brazylijskich, od Leryussa spisanych.
Litera w, która się kładzie przed imionami, raz sama, drugi raz z literą e złączona bywa [...] Spytałby kto, czemu też nie mówię: we lesie, we mieście, we Warszawie?
P. Z czego się składają słowa? O. Z syllab. P. A syllaba z czego? O. Z liter. P. Wielorakie są litery?
P. Co i ktore są litery wspołbrzmiące? O. Wspołbrzmiące litery są ktore w wymawianiu zdają się łączyć z głośnemi, i tak brzmią, jak gdyby dwie liter było. Gdy bowiem wymawiam nap. literę: b, zdaje się, jak bym mowił razem z literą głośną e, tak: be. Toż samo wydaje się w inszych, a takie są wszystkie procz głośnych i h, co jest raczej aspiratio czyli tchnienie, a nie litera.
O dobrym wymawianiu liter. Wymawianie liter głośnych. P. Czy jednakowo zawsze każda litera w Polskim Języku wymawia się?
Les Lettres sont vingt-trois, savoir a, b, c, d, e, f, g, h, i, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, x, y, z.
[...]
Liter jest 23, te są: a, b, c, d, e, f, g, h, i, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u, x, y, z.
Sylaba składa się z jednej lub więcej liter razem wymawiających się, np. O-po-wia-dacz. Litery są znaki potrzebne do formowania sylab i słow.
Litery są dwojakie, Wokale i Konsony.
Konson jest siedmnaście, to jest wszystkie litery procz wokal i litery h, która się nazywa aspiratio.
NIektore Litery Polskie jednostajnie zawsze brzmią, niektóre zaś dwojako i trojako w wymawianiu rożnią się według rożności znakow sobie przydanych, jako z, ż, ź.
Litera Ї. wymawia się tak jak, И.
Dzielą się Rossyjskie Litery na Samobrzmiące (Vocales), Zgodnobrzmiące (Consonantes) i Nieme (Mutae).
Litery od znaczenia głosu nazwane głoskami, jak są w pisaniu rozmaite, tak rozmaicie brzmieć muszą i pojedyńcze w abecadle i złożone w słowach.
Upada także główny zarzut Felińskiego, że ta litera jest przykrą i nieprzyjemną dla ucha.
Słowo składa się z głosek (liter), połączonych w zgłoski (sylaby).
Podwajanie głosek. Podwajamy litery tylko wtedy, gdy obie wyraźnie z osobna wymawiamy.
PISOWNIA. (ПРАВОПИСАНIЕ.) Pisownia wskazuje użycie w piśmie liter i znaków przestankowych. [...] Litery w piśmie polskiém używane są następne: a, ą [...] z, ź, ż. Każda z nich ma dwojaką postać: większą (большія или прописныя буквы) A , B, C, Cz, i t. d. i mniejszą (малыя или строчныя буквы) a, b, c, cz, i t. d. Litery dzielą się na samogłoski (гласныя буквы) i spółgłoski (согласныя буквы).
Organ mowy pod względem jéj brzmienia, jest jakoby muzyczném narzędziem, które za prostym naciskiem muskułów dechowych wydaje z siebie różnego głosu i mocy dźwięki, głoski, littery, jakoby pojedyncze gammowe tony, posłużyć mające woli człowieka.
Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę.
Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę.
Samogłoska jest to litera, która się wymawia samym tylko głosem, więc wydaje brzmienie pojedyncze. [...] Spółgłoska jest to litera, do wymówienia któréj potrzeba użyć nie tylko głosu, ale jeszcze i narzędzi mownych, jakiemi są: wargi, podniebienie, język, gardło, i dlatego wydają one brzmienie złożone.
Pan, wyraz ten składa się z trzech znaków, zwanych głoskami czyli literami, z których środkowa a jest czysty głos [...] Co jest litera czyli głoska? Znaki brzmień czyli głosów, z których składają się wyrazy, nazywamy literami, czyli głoskami.
Mowa nasza składa się ze zdań [...] Każde zdanie składa się z wyrazów, a każdy wyraz z głosek czyli liter, np. wyraz „matka” składa się z głosek: m, a, t, k, a. Bóg z głosek B, ó, g.
Podług tego naukę gramatyki polskiej dzielimy na trzy części. – Część pierwsza obejmuje prawidła tyczące się głosek czyli liter; część ta nazywa się głosownią. – Część druga obejmuje prawidła tyczące się wyrazów; część ta nazywa się nauką o odmianach lub formach. – Część trzecia obejmuje prawidła tyczące się budowy zdań; część ta nazywa się składnią.
Zgłoski czyli syllaby składają się z liter, czyli głosek: T-o, d-z-i-e, c-k-o, u, c-z-y, s-i-ę, d-o, b-r-z-e.
Samogłoska jest to litera, która wydaje dźwięk pojedynczy, dźwięk sam jeden bez pomocy innej głoski. P. Które głoski są głównemi samogłoskami. O Głównemi samogłoskami są: a, e, i, o, u, y.
Łaciński klasyczny djalekt, jak wiadomo, utworzył się niegdyś na podstawach zbliżonych do greckiego, i który panował nad światem, pięknością i gładkością liter łatwością do nauczenia się, celuje i dotąd w całej Europie, w dziełach klasycznych, naukowych liturgicznych, chociaż nie należy do żyjących djalektów.
Mieszanina, tych samych liter, raz mocnemi, drugi raz twardemi nazywanie, to już miękkiemi, jest niedorzecznością niepojętą.
Litery: a, e, i, o, u, y nazywamy samogłoskami, a wszystkie inne spółgłoskami.