terminów gramatycznych online
czasownik posiłkowy
Język: polski
- Części mowy: ZwO/1924
- Część II. Rozdz. 2. Odmiany. (Fleksya) : Jes/1886
- Część trzecia. Czasowniki: Lor/1907
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- Koniugacja (Końcowki osobowe, System koniugacyjny...Aoryst. Imperfekt ... Strona bierna. Inne formy złożone): Łoś III/1927
- Nauka odmiany wyrazów: Kon/1920
- Pisownia: Łaz/1861
- Słownik, tom VI (P-Prę): Dor/1958–1969
Czasownik posiłkowy (słowo posiłkowe). 1. Czasownik lub wyrażenie czasownikowe, z którym łączy się określona forma innego (tzw. pełnego) czasownika, przy czym oba człony stanowią całość kategorialną (określony czas, tryb) [...].
Cytaty
Czasownik być, który się posiłkowym nazywa wtedy, gdy innym Czasownikom odmieniać się pomaga; np. znałem był, będę znał, byłem znany, będę poznany.
Końcówki osobowe przeniesione od czasownika posiłkowego jestem do imiesłowu, zrosły się z nim zupełnie, a zatem przybierają poprzedzającą spółgłoskę, gdy się zaczynają na samogłoskę; ale gdy się przenoszą do innych części mowy, nie przybierają poprzedzającéj spółgłoski, ponieważ się z niemi nie zrosły, np. da-łem, choć-em dał [...].
Niekiedy jednakże używamy tego przyrostka z innemi formami czasownika dla wyrażenia pytania i wsuwamy go w formach złożonych pomiędzy imiesłów i końcówki osobowe czasownika posiłkowego.
Jeżeli powiem: "Chwalę, chwaliła, pochwali", używam czasowników strony czynnej (forma activa). "Jestem chwalony, została pochwalona, będzie chwalony" są czasowniki strony biernej (forma passiva). Podobnie jak w języku polskim, składa się strona bierna i w języku portugalskim z odmiany czasowników posiłkowych: sêr (być, bywać, zostać), estar (być) i z imiesłowów biernych.
Strona bierna składa się z odmiany czasowników posiłkowych: być, bywać, zostać, i z imiesłowów, zakończonych na ny — na — ne lub ty — ta — te, czyli imiesłowów biernych.
Czasowniki mogą być: regularne, t. j. prawidłowe (regulares) [...] i nieregularne, t. j. nieprawidłowe (irregulares) [...]; ułomne (defectivos) tj. te, którym brakuje stron, czasów lub osób itd. [...]. Oprócz tych są czasowniki posiłkowe (auxiliares): ser - być [...].
Czasowniki posiłkowe
(Verbos auxiliares)
I. — Ter - Mieć
§ 598. Czas przeszły złożony nosi zwykle w gramatykach nazwę perfectum, choć tworzy się zarówno od dokonanych, jako też i od niedokonanych czasowników. Składa się on z imiesłowu na -ł i z form czasu teraźniejszego czasownika „posiłkowego" (verbum substantivum) jeśm, jako formy enklitycznej (p. § 509).
Posiłkowy [...] ∆ jęz. Słowa a. czasowniki posiłkowe «czasowniki być i mieć służące do tworzenia czasów złożonych, wyrażania czynności wielokrotnej itp.».