terminów gramatycznych online
słowo czasownik
Geneza: tłum. łac. verbum
Słowo [...] 2. W starej tradycji terminologicznej - synonim czasownika, por. do dziś używany termin „słowo posiłkowe”.
Cytaty
Verbum quid est? Pars orationis cum tempore et persona, sine casu, aut agere, aut pati, aut neutrum significans.
Słowo w sobie zámyka czynić, cierpieć álbo być.
Słowo, lub verbum [...] eksprymuje i wyraża wszystkie ákćye, co się mogą czynić, jáko to aimer, kocháć [...]. Jest álbo w czásu (!) teraźniejszym, álbo w przeszłym, álbo w przyszłym.
Mowa dzieli się na ośm części. I. Imie, po Łacinie Nomen [...] II. Zaimek, Pronomen [...] III. Słowo, Verbum , ktore dopełnia sensu w mowie, wyrażając jaką akcyą lub stan, w którym rzecz zostaje, np. piszę, siedzę. IV. Uczestnictwo, Participium [...] V. Przysłowie, Adverbium [...] VI. Łączenie, Conjunctio [...] VII. Przekładanie, Praepositio [...] VIII. Interiekcya, Interjectio [...].
Z tych ośmiu części mowy, te trzy: Imie, Zaimek, Uczestnictwo odmieniają się przez spadki; słowo odmienia się przez czasy i sposoby: ostatnie cztery nic się nie odmieniają.
Koniugacja jest odmienianie słow w ostatnich sylabach przez sposoby i czasy
Rożność między Nomen, Pronomen i Participium dosyć w przyzwoitym czasie pokaże się [...] Wszakże niektórzy Językow Mistrzowie wszystkie trzy części pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo.
Dwa są jeszcze słowa czyli posiłkowe avoir mieć, être bydź. Nazywają się tak, że się wszystkie słowa za pomocą ich Czasują.
Verbum. Słowo.
Słowa od rzeczowników tworzą się w następnym sposobie: np. babiéć i babić, zarybiać, ćmić, stronić, łupić [...].
Przedmiot zdania wyraża się rzeczownikiem [...] zamiast rzeczowników używają się zaimki, przymiotniki, słowa, przysłówki, a nawet wyrażenia kilka wyrazów obejmujące.
W rossyjskim języku słowo być oznaczające istnienie [...] (глагол быть [...]) w czasie teraźniejszym nie używa się w liczbie mnogiéj.
Nazwa dotychczasowa słowo, nie dając żadnego wyobrażenia o mianowanym przedmiocie, więzi w pęto gramatycznej reguły wielkość pierwotnego pojęcia, które ten wyraz w naszej mowie przedstawia, powinna być przeto zmienioną.
Z upadkiem słowa, przysłówek ostać się nie może.
Sprawomian [...] Słowo, (verbum).
Słowo albo czasownik jest część mowy odmienna, która oznacza czynność, byt, istnienie: pracować, być, zostać, stać się i t. d. Słowo inaczéj nazywa się czasownikiem dlatego, że się odmienia przez czasy.
P. Jak się dzielą słowa co do wewnętrznego swego znaczenia? O. Słowa dzielą się na: czynne, nijakie, zaimkowe, zwrotne, dokonane, niedokonane, częstotliwe i bierne.
Pyt. A któreż są nie odmiennemi [częściami mowy]?
Odp. Następne: Przyjimki, że najczęściej kładą się przy jimionach, lub odnoszą się do nich.
2re Przysłówki, że przy słowach kładą się zwykle, lub przymiotnikach słowowych.
3cie Spójniki, spajające czyli łączące zdania i okresy, i czasem rozłączające takowe.
4te Wykrzykniki, że się wykrzykuje w strachu nagłym gniewie, radości, lub biedzie nagłej i t. d.
Oetinger Józef "Przeważają w naszym języku słowa czyli czasowniki; kiedy w niemieckim rzeczowniki mają przewagę; służące nie tylko do oznaczenia wprost przedmiotów zmysłowych; ale obok jinnych do wyrażenia wszystkich stosunków rzeczy, jich, przymiotów, czynności, zmian, ruchu i t. d.".
Wyrazy, oznaczające: czynność, stan albo byt osób, lub rzeczy czyli przedmiotów, nazywają się słowami. Ponieważ słowa odmieniają się, jak to zaraz zobaczymy przez czasy, więc zowią się także czasownikami.
§ 253. Pojęcie i podział słów. Słowo wyraża czynność lub stan pewnej osoby lub rzeczy; np. czytam, niesiesz, strzeże, płynie, rośnie, leży, i t. d.