Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zdanie rządzące

Hasło w cytatach: zdania rządzące
Język: polski
Dział: Składnia (współcześnie)
  • Część III. O układaniu wyrazów na utworzenie zdania i łączeniu zdań między sobą: Mucz/1825
  • O Składni: Rew/1845
  • O zdaniu złożonym: Kras/1897

Cytaty

Jeżeli z zdaniem przedniém połączone jest zdanie célowe lub przedmiotowe: natenczas zdanie przednie rządzącém, zdanie zaś célowe lub przedmiotowe rządzoném czyli podległém nazywamy.

Aby zbiór wyrazów uczynił wysłowienie piękne i zrozumiałe, Grammatycy podają następujące przepisy szykowania takowych: [...] 4 Wyrazów i zdań rządzonych nie umieszczać za odlegle od wyrazów i zdań rządzących, aby przez to upięknić wysłowienie, nie bacząc na zrozumiałość.

[…] Sposób możebności (modus potentialis), wyraża, że czynność zdania pobocznego jest tylko faktem pomyślanym czyli przypuszczeniem. Ten sposób może być zawsze omówiony przez tryb warunkowy słowa posiłkowego mieć z bezokolicznikiem i używa się głównie: [...] b) W zdaniach względnych używa się potentialis jeszcze i wtenczas , kiedy mają znaczenie skutkowe, tj. jeśli który by (kto by, co by) znaczy tyleż, co: taki, żeby (wskutek tego), oraz wtenczas, gdy który z dodaniem spójnika jakoby wyraża tylko mniemanie podmiotu zdania rządzącego.