terminów gramatycznych online
głoska złożona
Język: polski
Cytaty
Powyższe abecadła figury głoskami albo literami zwane, z postaci swoich większe i mniéjsze, są dwojakiego rodzaju: jedne takie, z których każda ma jeden tylko dźwięk, np.: b, c, d; drugie z których dwie składają się na jeden dźwięk wcale różny od brzmienia pojedyńczych w skład ten wchodzących głosek, np.: cz, dz. Tamte pojedyńczemi, te podwójnemi czyli złożonemi nazywa się [...].
Głoski złożone są te, które składają się z dwóch lub więcéj głosek pojedyńczych i mają brzmienie sobie właściwe, różne od brzmienia głosek z których się składają. Głoski ch, cz, dz, dż, rz, sz, scz, ść, są głoskami złożonemi.
Co do spółgłoski h, ta używana tylko w kilku wyrazach, albo pochodzi od głoski złożonéj ch dla złagodzenia jéj, albo straciła swoje brzmienie piérwotne zamieniwszy się w wielu wyrazach na ch, albo na koniec zastąpiona jest głoską g […].
Rzeczowniki zdrobniałe i zgrubiałe tworzą się tylko z rzeczowników piérwotnych wszystkich trzech rodzajów. Zdrobniałe wielogłoskowe mają pospolicie zakończenie męskie na ek, żeńskie na ka, nijakie na ko […]. Głoski naczelne zmienne zmieniają się często w rzeczownikach zdrobniałych [...]. Niekiedy wcale się nie zmieniają [...], a szczególniéj gdy pochodzą od rzeczowników rodzaju nijakiego [...]. W l. m. głoska naczelna k nie zmienia się na c nawet wtenczas, kiedy wyraz zdrobniały oznacza osobę męską [...]. Jeśli wyraz zdrobniały jeszcze bardziéj drobnieje, wtenczas głoska naczelna rzeczownika zdrobniałego k bez względu na rodzaj zamienia się na cz [...]. W wyrazach jednozgłoskowych, rzeczownik zdrobniały kończy się najczęściéj na ik albo yk [...]. Podobnież rzeczowniki męskie zakończone na głoski złożone, w zdrobnieniu mają zakończenie na yk [...]. Niekiedy głoski podrzędne rzeczownika ulegają zmianie w zdrobnieniu [...].
Głoski mające brzmienie pojedyncze, a piszące się podwójnie lub poczwórnie, zowią się złożonemi, np. cz, dz, dź, dż, ch, rz, sz, szcz.
Co są zgłoski pojedyńcze, a co złożone? Z liczby głosek jedne, jak: a, c, ć, d, r, s, t, ż— mają jeden znak na wydanie pojedyńczego brzmienia lub głosu, i takie nazywają się pojedyńczemi; drugie, jak: cz, dz, dź, dż, rz, sz, ch, mają dwa znaki na wydanie jednego brzmienia; takie głoski nazywają się złożonemi czyli dwójkami.
Głoski złożone cz, sze wymawiają ce, se i t. d. bez przycisków.