terminów gramatycznych online
część mowy
Geneza: łac. pars orationis
Części mowy. Klasy funkcjonalne leksemów dające się wyodrębnić w zasobie słownikowym języka na podstawie określonego dla każdej z tych klas swoistego zespołu cech gramatycznych właściwych leksemom należącym do danej klasy funkcjonalnej.
Cytaty
Partes sermonis – części mowy.
O Słowach pochodzących. Nie masz prawie żadnego słowa, od którego by wiele innych słów nie pochodziło, już w różnych częściach mowy, już w tejże samej.
W Francuzkim języku tak jak we wszystkich innych, jest ośm części mowy. Imię, Zaimek, Słowo, Imiesłow, Przysłowek, Przyimek, Wykrzyknik, Spoynik.
Z tych wszystkich części mowy wykrzyknik, przyimek i spojnik nazywają się w naszym języku nieodmiennemi, reszta zaś odmiennemi, ponieważ stosownie do względów myśli końcowym odmianom podlegają.
Pod względem różności znaczenia dzielą się słowa na dziewięciorakie rzędy, które się częściami mowy nazywają; te są: 1. Rzeczownik 2. Przymiotnik 3. Liczbownik 4. Zaimek 5. Czasownik 6. Przysłówek 7. Przyimek 8. Spójnik 9. Wykrzyknik.
Wyrazy polskie z których się zdania składają, dają się według swego znaczenia i wartości podzielić na 9 klas, które się częściami mowy nazywają. Części mowy są następujące: 1. rzeczownik, 2. przymiotnik, 3. zaimek, 4. liczebnik, 5. słowo czyli czasownik, 6. przysłówek, 7. przyimek, 8. spójnik, 9. wykrzyknik.
Pyt. Ileż mamy części mowy w Mowopisowni polskiej (czyli gramatyce ?). Odp. Dzięsięć następnych, pierwsze z onych szesć są odmiennemi, a cztery ostatnie nie odmiennemi.
Trzecia część mowy. "Przymiotniki". Powszechne trzyrodzajowe i trzystopniowe, z przysłówkami takoż trzystopniowemi.
Kopczyński O. [Onufry] "Zadziwmy się rozumowi temu w rodzajowaniu Imion, co samo i w jinszych częściach obaczymy mowy".
Części mowy, oznaczające właściwości cech (Księżyc świeci blado) nazywają się: Przysłówki. Zaliczają się one do części mowy nieodmiennych i dzielą się na: przysłówki właściwe (pięknie, dobrze...) oznaczają bowiem właściwości cech dokładnie. Przysłówki, które niedokładnie oznaczają właściwości cech są: 2. zaimkowe [...] 3. liczebnikowe (jedynie, pierwej, jedno, jeno).
Przy pomocy wyrazów nazywa człowiek najrozmaitsze zjawiska świata otaczającego i swojego życia wewnętrznego. Są tam różne przedmioty, znamienne właściwościami, wykonujace czynności, pozostające względem siebie w różnych stosunkach. Ze względu na to, co dany wyraz nazywa i w jaki sposób tę treść znaczeniową wyraża, dokonuje gramatyka podziału wszystkich wyrazów na tzw. części mowy.