terminów gramatycznych online
zdanie okolicznikowe czasu
Język: polski
Cytaty
Zdanie podrzędne i nadrzędne. Zdanie główne i zdanie poboczne. Zdanie podrzędne podmiotowe, orzecznikowe i określeniowe. Zdania określeniowe: przydawkowe, przedmiotowe i okolicznikowe. Zdania okolicznikowe: miejsca, czasu, sposobu, stopnia, celu, przyczyny, skutku, warunku i przyzwolenia. Zdania podrzędne: niepołączone, spójnikowe i względne.
Zdania podrzędne: 1) podmiotowe [...]. 2) orzecznikowe [...]. 3) określeniowe zastępuje a ) przydawkę [...] b) przedmiot [...] 4) okolicznikowe: a) miejsca: Wyście się tam ogrzali, gdzie się drugi sparzył. b) czasu: Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy. c) sposobu: Jak ojce żyły w raju, tak dziś żyją wnuki. d) stopnia: Kichnął, aż cała izba rozległa się echem. e) celu: Kształcimy się po to, żeby służyć godnie Ojczyźnie. f) przyczyny: Chciał się skąpy obwiesić, że talara stracił. g) skutku: Tak dowcipne wierszyki umiał komponować, iżby je w kalendarzu można wydrukować. h) warunku: Jeśli chcecie być dobrymi, miejcie miłość dla swej ziemi. i) przyzwolenia: A choć od lat czterystu na Litwie osiedli, zachowali mazurską mowę i zwyczaje
Zdania podrzędne okolicznikowe czasu zastępują okoliczniki czasu zdania nadrzędnego i tak, jak one, odpowiadają na pytania: kiedy? odkąd? jak dawno? jak długo? dopóki?. [...] *Kiedy za szarakiem goniono, tymczasem ukazał się pan Hrabia pod zamkowym lasem. - Tylne straże szwedzkie, ile razy obejrzały się za siebie, widziały zawsze jeźdźców*.
Zdaniami okolicznikowemi nazywamy zdania podrzędne, zastępujące okoliczniki zdania nadrzędnego. Nap. Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga. - Pan Bóg, kiedy karę na naród przypuszcza, odbiera naprzód rozum od obywateli. [...] Zdania okolicznikowe mogą zastępować wszystkie rodzaje okoliczników, ze względu więc na swe znaczenie dzielą się na zdania 1) okolicznikowe miejsca, 2) czasu, 3) sposobu, 4) stopnia, 5) celu, 6) przyczyny.
b) Zdanie ★poboczne: [...] ★określeniowe: [...], ★okolicznikowe: 1. ★miejsca, np. wróciłem tam, skąd wyszedłem. 2. ★czasu, np. *kiedy wiosna nastaje, jaskółki wracają do wsi*.
Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].
Składnia: [...], określeniowe, przedmiotowe, [zdanie] okolicznikowe czasu, miejsca, sposobu, stopnia, celu, przyczyny, skutku, warunku, przyzwolenia, przydawkowe, spójnikowe, względne, niepołączone, bezspójnikowe, równoważnik, zdanie niezupełne.