Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zdanie okolicznikowe warunku

Hasło w cytatach: zdania okolicznikowe warunku, zdania warunkowe, zdanie okolicznikowe warunkowe
Język: polski

Cytaty

Zdanie podrzędne i nadrzędne. Zdanie główne i zdanie poboczne. Zdanie podrzędne podmiotowe, orzecznikowe i określeniowe. Zdania określeniowe: przydawkowe, przedmiotowe i okolicznikowe. Zdania okolicznikowe: miejsca, czasu, sposobu, stopnia, celu, przyczyny, skutku, warunku i przyzwolenia. Zdania podrzędne: niepołączone, spójnikowe i względne.

Zdania podrzędne: 1) podmiotowe [...]. 2) orzecznikowe [...]. 3) określeniowe zastępuje a ) przydawkę [...] b) przedmiot [...] 4) okolicznikowe: a) miejsca: Wyście się tam ogrzali, gdzie się drugi sparzył. b) czasu: Nie czas żałować róż, gdy płoną lasy. c) sposobu: Jak ojce żyły w raju, tak dziś żyją wnuki. d) stopnia: Kichnął, aż cała izba rozległa się echem. e) celu: Kształcimy się po to, żeby służyć godnie Ojczyźnie. f) przyczyny: Chciał się skąpy obwiesić, że talara stracił. g) skutku: Tak dowcipne wierszyki umiał komponować, iżby je w kalendarzu można wydrukować. h) warunku: Jeśli chcecie być dobrymi, miejcie miłość dla swej ziemi. i) przyzwolenia: A choć od lat czterystu na Litwie osiedli, zachowali mazurską mowę i zwyczaje

Zdania okolicznikowe warunkowe [...] Warunkiem nazywamy przyczynę konieczną i dostateczną. Konieczność jej polega na tem, że jest ona niezbędnie potrzebna do wywołania właściwego sobie skutku. Warunkiem, na przykład, spadania przedmiotów jest pozbawienie ich punktu oparcia. [...] Zdania, które taką przyczynę wyrażają, nazywają się zdaniami warunkowemi. [...] Rębajło wszędzie tęsknił i czuł się niezdrowym, jeżeli nie oddychał powietrzem zamkowym. [...] Wygraj w polu, a wygrasz w sądzie.

Zdania warunkowe ze względu na ich znaczenie można podzielić na trzy klasy: 1) zdania warunkowe realne, oznaczające warunek rzeczywisty, 2) zdania warunkowe możebności, oznaczające warunek przypuszczalny i 3) zdania warunkowe nierealne, oznaczające warunek nierzeczywisty.

b) Zdaniepoboczne: [...] ★określeniowe: [...], ★okolicznikowe: 1. ★miejsca, np. wróciłem tam, skąd wyszedłem [...] 6. ★warunku, np. *jeśli słońce zaświeci, pójdziemy na przechadzkę*.

Z chwilą uzyskania niepodległości i organizowania na nowo szkolnictwa polskiego przystępując do nauczania języka ojczystego językoznawcy polscy na zjeździe w roku 1921 uchwalili zrąb terminologii gramatycznej [...].

Składnia: [...], określeniowe, przedmiotowe, [zdanie] okolicznikowe czasu, miejsca, sposobu, stopnia, celu, przyczyny, skutku, warunku, przyzwolenia, przydawkowe, spójnikowe, względne, niepołączone, bezspójnikowe, równoważnik, zdanie niezupełne.