ściągać (się) o związkach syntaktycznych

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Cell/1725
• Szum/1809
• Rew/1845
• Such/1849
• Kurh/1852
• Gr/1861
• Łoś/1918

Pronomen Hic, ściąga się po większej części do najbliższego, á záś Ille do pierwszego Substantivum, jáko: Ignavia Corpus hebetat, labor firmat: Illa maturam senectutem, hic longam adolescentiam parit.

Imiesłowów na ąc i wszy można tylko wtedy używać, gdy znajdują się w my­śli jakiej dwa słowa, i obadwa do Głownika ściągają się, np. Jan idąc ulicą znalazł dukata; albo: Jan przybywszy do domu zachorował.

Gdy jedno słowo ściąga się do dwóch Rzeczowników, natenczas stoi w liczbie mnogiej, np. ojciec i syn wyjechali na polowanie, ą piątką z córką w domu postały.

Cośmy powiedzieli pod liczbą 2 o przymiotnikach ściągających się do wielu rzeczowników, to samo służy słowom np. ojciec i matka byli; męztwo i cnota na ten go stopień wyniosły. Słowo w liczbie mnogiej, bo są dwa rzeczowniki, bez względu, że oba w l. pojedyn. bo razem tworzą mnogość i t. p.

Ściągać zdania znaczy, zdanie podrzędne w główne wcielić dla zwięzłości i żywości mowy.

Słowa ściągające się do jednego rzeczownika, mogą być albo w jednakowych czasach położone, albo téż w rozmaitych. Czynności bowiem lub zdarzenia spółczesne wyrażają się jednakowemi czasami, a zaś różnoczasowe rozmaitéj formy czasów grammatycznych wymagają. Np. Słońce świéci, ogrzewa i wszystko ożywia.

Przymiotnik lub słowo ściągające się do kilku rzeczowników, zgadza się z najbliższym rzeczownikiem, albo téż z domyślnym wyrazem oznaczającym ogół, którego te rzeczowniki są wyszczególnieniem. Piérwszy sposób ma miejsce, gdy rzeczy, do których się przymiotnik lub słowo ściąga, są różnorodne, albo téż gdy się im przyznają własności sprzeczne.

Na (z 4. prz.) [...] W wyrażeniach ściągających się do cierpień fizycznych, oznaczać może nie tylko samę słabość, ale téż jéj główne siedlisko. Np. Chory na febrę, na piersi. Slepy na jedno oko.

„Kogut winien — więc na niego: On sprawcą wszystkiego złego; On źle poradził, On grad sprowadził.” i t. d. W tych przykładach dobrze jest użyty wyraz on, bo w każdym z nich ściąga się do tegoż samego rzeczownika.

Czasem ściąga się także zdanie główne z poboczném n. p. Błąd ma się do prawdy, jak sen do rzeczywistości. Duch równie, jak ciało, potrzebuje pożywienia.

Początkową literę wielką piszemy też we wszelkich wyrazach pospolitych, oznaczających osobę, do której piśmiennie wprost się zwracamy, także w przymiotnikach i zaimkach, ściągających się bezpośrednio do tej osoby np. proszę Ciebie, kochany Bracie.