terminów gramatycznych online
zdanie ściągnięte
Cytaty
Zdania ściągnięte (skrócone) są wtenczas, gdy do jednego podmiotu, wiele słów się ściąga, lub gdy do jednego słowa, wiele objektów (przypadków rządzonych) należy, np. wszystkie narody (gdzie ludzie myślą i czują) wyrazy, dobroć, piękność i prawda uważają za jedno-znaczne [...].
Zdanie ściągnięte ma kilka podmiotów ściągających się (czyli odnoszących się) do jednego opowiednika, lub kilka opowiedników wydających sąd o jednym podmiocie.
Zdanie może być proste i ściągnięte. Zdanie proste jest to, w którém jest jeden podmiot i jedno orzeczenie, a ściągnięte jest to, w którém jest dwa lub kilka podmiotów lub orzeczeń.
Jeżeli w dwóch lub więcéj różnych zdaniach jest jeden i ten sam podmiot, lub jedno i to samo orzeczenie, albo jedna i ta sama przydawka, dopowiedzenie, przedmiot itd., wtenczas wyrazy te, i wszystko to, co się w zdaniu powtarza, kładziemy raz tylko, a wszystkie inne wyrazy stawiamy obok siebie i łączymy zapomocą spójników, np. zamiast powiedzieć: Jaś jest leniwy, Jaś jest niegrzeczny, Jaś jest nieposłuszny, powiem: Jaś jest leniwy, niegrzeczny i nieposłuszny. Takie zdania nazywają się ściągniętemi, ponieważ powstają przez ściągnięcie dwóch lub więcéj zdań w jedno.
Jeżeli dwa lub więcej zdań współrzędnych mają ten sam podmiot lub to samo orzeczenie lub jakikolwiek inny członek zdania tensam, natenczas dadzą się także skrócić, i tak skrócone zdania nazywają się zdaniami ściągniętemi, np. Jaś nie chodzi pilnie do szkoły, Jaś w szkole nie uważa, Jaś się nie uczy, Jaś nie zachowuje się tak, jak się uczeń zachować powinien. W tych zdaniach jest ten sam podmiot Jaś, mogę więc je ściągnąć, gdy podmiot raz tylko położę, i powiem: Jaś nie chodzi pilnie do szkoły, w szkole nie uważa, nie uczy się i nie zachowuje się tak, jak się uczeń zachować powinien.
Zdanie złożone i zdanie ściągnięte.
Jeśli w dwu lub kilku zdaniach powtarza się ciągle albo podmiot albo orzeczenie albo wreszcie jaka bądź inna część zdania, natenczas można te zdania ściągnąć w jedno zwięzłe zdanie, które dlatego nazywa się zdaniem ściągniętem.
Otóż, wszystkie takie części zdania ściągniętego przegradzają się i od siebie i od reszty zdania przecinkami.
Przecinek [..] Znakiem tym oddzielamy [...] Jednorodne części zdania ściągniętego, jeśli ich już nie łączą spójniki: i, albo, lub, czyli, ani, ni.
Предложенія по составу бываютъ: простыя, proste и слитныя ściągnięte.
Zdania, które powstały ze złączenia, ściągnięcia kilku zdań współrzędnych w jedno, nazywają się zdania ściągnięte.