Historical dictionary
of grammatical terms online

imię nazwa, część mowy

Language: polski
Etymology: łac. nomen
EJO 1999, s. 395 Contemporary definition

Nomen (imię). Tradycyjnie (od starożytności) leksem odmieniający się przez przypadki, tj. w językach takich jak łacina czy polski rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik. Na zasadzie analogii pojęcie nomen w językach nie mających kategorii fleksyjnej przypadku lub wykorzystujących ją w inny sposób (dla innych klas wyrazów) odnosi się do leksemów pełniących podobne funkcje semantyczne i syntaktyczne.

Quotations

Artifitium et mechanicorum nomina Künstner und handtwerck lewten vocabeln. Rzemiesłnikow i robot chłopskich imioná. Agricola. Eyn ackerman Oracz. Colonus idem.

Nomina numeralia cardinalia. Furnemliche breuchlichste namen der tzal. Imioná liczby pospolitej przełożonej. Numerus. Eyn tzal Liczbá. Numerale nomen, quod numerum significat. Eyn wort das die tzal bedeut. Słowo ktore liczbę známionuje. Unus, a, um, i eyne. Jeden. Duo duae. duo, ij.

Nomen Imię. Wiśniewska 1998, 65: Gramatyka. W podręczniku znajdujemy terminy: czas 122, ćcionka (litera) 121, droga (methodus) 151, dwugłośnik (dyphtongus) 127, imię 141, głośnik (vocalis) 310, kropka, punkt 127, odmiana (paradigma) 194, osoba 141, oznaczenie 193, postać, wid (species) 84, prawidła (canon) 143, przedłogi (praepositio) 185, przymiot, przypadek (accidens) 175, rod, rodzaj (genus) 172, słowo (dictio) 144, sposob, prawidło (canon) 184, wspułgłośnik (consonans) 310, zbieranka, złoż (sylaba) B 147.

Trzeba wiedzieć ogolnie najpierwej co to jest Rodzaj, Liczba, i Spadek w Słowach, bo te trzy własności mają Imiona, Artykuły, Zaimki, i Ucześnistwa.

Imie [...] Jest Słowo, ktorym się każda rzecz nazywa czyli mianuje.

P. Wiele tedy jest Rożnic Szczegolności tych Imion? O. Dwie: Jestotne Imie (le Nom substantif) i Dodane Imie (le Nom adjectif).

A. Wyrazy do trzeciej części mowy należące dla tego nazywają się Przedimkami, że się zawsze przed imionami kładą, np. nie można powiedzieć: idę ojca od, idę matki do, lecz koniecznie trzeba mówić: idę od ojca, idę do matki.

B. Przedimki oznaczaj rozmaite stosunki między dwiema rzeczami albo osobami, np. książka leży na stole, pod stołem, w stole, przy stole.

C. Przedimki się nie odmieniają, prócz że niektóre dla łatwiejszej wymowy czasem się przedłużają, np. we mnie, zamiast; w mnie; ode mnie, zamiast: od mnie; ze mną, zamiast: z mną.

Ludzie przy początkowem tworzeniu wyrazów na oznaczenie rzeczy zmysłowych, trzymali się tej naturalnej zasady: iż zwierzętom dawali imiona podług głosu, a rzeczom nieżywotnym podług dźwięku, które one wydawały.