Historical dictionary
of grammatical terms online

imię nazwa, część mowy

Language: polski
Etymology: łac. nomen
EJO 1999, s. 395 Contemporary definition

Nomen (imię). Tradycyjnie (od starożytności) leksem odmieniający się przez przypadki, tj. w językach takich jak łacina czy polski rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik. Na zasadzie analogii pojęcie nomen w językach nie mających kategorii fleksyjnej przypadku lub wykorzystujących ją w inny sposób (dla innych klas wyrazów) odnosi się do leksemów pełniących podobne funkcje semantyczne i syntaktyczne.

Quotations

Artifitium et mechanicorum nomina Künstner und handtwerck lewten vocabeln. Rzemiesłnikow i robot chłopskich imioná. Agricola. Eyn ackerman Oracz. Colonus idem.

Nomina numeralia cardinalia. Furnemliche breuchlichste namen der tzal. Imioná liczby pospolitej przełożonej. Numerus. Eyn tzal Liczbá. Numerale nomen, quod numerum significat. Eyn wort das die tzal bedeut. Słowo ktore liczbę známionuje. Unus, a, um, i eyne. Jeden. Duo duae. duo, ij.

IMIĘ [...] gram. imię każdej rzeczy nomen RN (wykl. przednia).

IMIĘ [...] gram. imię każdej rzeczy nomen RN (wykl. przednia).

JIMIĘ figura composita in grammatica nominum Słożone wyobrażenie jimion ut indecens niesłuszny, impotens niemocny R N2 (mp; av. compono,-ere).

Nomen quid est? Pars orationis cum casu corpus aut rem propriè aut communitérue significans.

Imię co jest? Część mowy z spadkiem ciáło ábo rzecz właśnie ábo pospolicie známionując.

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.

Imię jest to, co wszystkim rzeczom kłádzie i wyraża názwisko. v. g. Dieu, Bog. un Ange, Anioł. un homme, Człowiek. le ciel, niebo [...]. bon, dobry. méchant, zły, etc.

Dwojákie jest Imię, to jest, Istotne álbo Substantivum, drugie przydatne álbo adjectivum.

Naprzod się tedy termin dzieli u Fráncuzow ná dziewięć części, to jest z dziewięciorákiégo terminu powstáje mowá. á té są: ártykuł, imię, záimek, słowo, uczęstnictwo, przysłowié, przekłádánié, przyłączenié i wtrącęnié, po Fráncusku l'article, le nom, le pronom, le verbe, le participe, l'adverbe, la préposition, et l'interjection.

Fráncuzi imión prawdziwie nie náchyláją, dla tego ledwie nie przy káżdym imięniu záżywáją ártykułu.

IMię jest termin álbo część mowy, znáczący rzecz jáką bez determinácjej czásu. náp. Bóg, Stworzyciel, Aniół, Człowiek, Niebo.

Imię jest dwojákié, jedno istotné po Fr. Substantif: drugié przyrzutné po Fr: adjectif.

Słusznie rzeczownik zowiemy także imieniem rzeczownem, każda bowiem rzecz musi mieć przecie swoję nazwę, swoje imię i tak np. rzecz, na której leżą zwykle książki i papiery nasze, ma imię „stół” [...].

Rzeczowniki, przymiotniki, zaimki i liczebniki nazywamy ogólnie imionami.

Co się tyczy przysłówka „nie,“ pamiętać należy, że takowy spaja się właściwie tylko z imionami (rzeczownikami, przymiotnikami, imiesłowami...).