terminów gramatycznych online
liczba mnoga
Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).
Cytaty
Skrócenia zwyczajne w pismie. [...] n. rod. nazwisko rodowe r. m. rodzaj męzki r. ż. rodzaj żeński r. n. rodzaj nijaki spk. spadek l. poje. liczba pojedyńcza l. mn. liczba mnoga sł. dk. słowo dokonane sł. ndk. słowo niedokonane.
Liczb jest dwie, pojedyńcza i mnoga. Pojedyńcza, gdy wyraz jednę tylko oznacza osobę lub rzecz [...] Mnoga, gdy wyraz wiele oznacza osob lub rzeczy.
Oko, ucho, jako organy zmysłowe, mają w liczbie mn. 1. 4. 5. spadek oczy, uszy, i t. d. w znaczeniu zaś przenośném, jako: oko w sieci, w ulu, i t. d. ucho u jakiego naczynia, i t. d. spadkują się foremnie oka, ucha, i t. d.
Częstokroć nie dodaje się y w zakończeniu my, osoby pierwszej liczby mnogiej Słów niedokonanych i dokonanych, np. bijem, podbijem, robim, zrobim.
Liczba mnoga tworzy się poprzez dodanie głoski s do rzeczownika liczby pojedyńczéj.
Liczba mnoga.
[…] Rzeczownik oznaczá albo jednę rzecz, osobę lub jakąkolwiek jistotę, albo dwie, albo więcéj niżli dwie jistoty; stąd téż mámy w skłánianiu trzy liczby gramatyczne, t. j. pojedyńczą, podwójną i mnogą, które się zwykle odróżniają końcówkami przyczepianemi do temátu [...].
[...] Widoczną jest rzeczą, że starosłowiański i polski język do spájaniá słów jednego i tego samego słowa użył dwu spójek, to jest spójki o, odpowiedniéj sanskryckiéj spójce a, w 1éj osobie liczby pojedynczéj i w 3éj osobie liczby mnogiéj, w j innych zaś osobach tegoż samego słowa użył spójki jotowanéj je odpowiedniéj sanskryckiéj spójce ja [...].
Wzór 1, mnoga. licz.
Mia. Narody
Pos. Narodów
Cel. Narodom
Bier. Narodów
Woł. O Narody!
Nar. Narodami
Miej. w Narodach
Imiona zdrobniałe niewiast na zia, sia i t. d. Anusia, Basia, Józia, Jadwisia, Zosia i t. d. w mnogiej liczbie mają na zie, sie np. obie Anusie, obie Józie i t. d.
Число бываетъ: единственное liczba pojedyncza, когда означается одинъ предметъ, напр. brat, rzeka, książka, и множественное liczba mnoga, когда говорится о двухъ или многихъ предметахъ одного названія, напр. bracia, rzeki, książki.
Чиселъ два: [...] 2) Множественное, liczba mnoga, показываетъ дѣйствіе или состояніе двухъ или многихъ предметовъ; напр. budujemy, chodzicie, byli posłani.
§ 23. Mówimy: nasz ojciec, nasi ojcowie; jedno jabłko, cztery jabłka; biała mysz, trzy białe myszy i t. d. Rozróżniamy więc w rzeczownikach i liczbę, t. j. ilość osób lub rzeczy. W języku polskim mamy dwie liczby: pojedynczą i mnogą.
§ 36. W I-ym przypadku licz. mnogiej mówimy: ci aniołowie lub anieli; owi chłopi, tamci panowie, sami goście, ci kupcy, chłopcy; te konie, owe chłopy, owe Włochy, tamte pany, same doktory.
§ 37. W IV-ym przyp. licz. mn. mówimy — kogo? co? aniołów, panów, wójtów; — kogo? co? konie, liście, stoły, gościńce.