Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

metateza przestawka

Hasło w cytatach: metatheza
Język: polski
Geneza: p.-łac. metathesis < gr. metáthesis 'zmiana położenia, szyku, kolejności; przeniesienie'
Dział: Fonetyka (współcześnie)
EJO 1999, 363 Definicja współczesna

Metateza. 1. Przestawienie, zmiana wzajemnego uporządkowania jednostek językowych, np. fonemów [...]. 2. W terminologii M. Grammonta - przestawienie głosek, które nie znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie.

Cytaty

Przeskoki ciągłe ar w ra, ir w ri itd. za prostą "metathezę" ogłaszać: taka metoda, wątpię bardzo, żeby się mogła i nadal ostać. Metatheza - jest to wprawdzie wcale niezłe nazwanie zjawiska jakie tu mamy przed sobą, ale nie wyjaśnienie istoty tego zjawiska i jego przyczyn. Bez powodów dostatecznych nie ma ani metathezy w językach.

Przestawka głosek (metateza). Porównywając niektóre wyrazy polskie z odpowiednimi obcemi tego samego pochodzenia (staroind.) przekonamy się, że poszczególne głoski uległy przestawieniu. I tak: polskie brzeg, rosyjskie berreg, niem. Berg.

Już z pobieżnego przeglądu wynika: 1) że tendencja do metatezy albo mówiąc ostrożniej do zmiany, do jakiejś alteracji pierwotnych grup tert itd. była prasłowiańska, czyli że już pod koniec epoki prasłow. te dawniejsze grupy były w jakiś sposób zmienione, skoro we wszystkich językach słow. uległy zmianie.

c. przestawka (metateza): pchła <= płcha <= błcha <= blъcha

Metateza, p. zmiany głoskowe.

Zmiany głoskowe (historyczne) [...]. C. Metatezy, ★przestawki, np. tkóry zam. który.