terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
Czás po Fr. le temps [...] jest trojáki. bo cokolwiek sie dzieje, to álbo teras, i to jest czás teráźniejszy, który sie téż obecnym i niniejszym nazywa, po Fr. le présent [...]. álbo sie dziać będzié, i to jest czás przyszły, po Fr. futur [...]. álbo sie już stáło, á to jest czás przeszły.
Ukazujący Sposob. Indicatif. Czas teraźniejszy. Présent [...]. Je suis, ja jestem.
P. Wiele jest Czasow? O. Jest ich tylko trzy właściwie, le présent, teraźniejszy; le passé, przeszły; et l'avenir, przyszły; dla tego te Czasy nazywać będziemy trois temps naturels, trzy właściwe czasy. P. Zda mi się, że się więcej czasow znajduje w Sposobieniach Czynosłow? O. To prawda, wyliczyliśmy ich jedenaście [...]. Ale te wszystkie Czasy należą do jednego ze trzech właściwych Czasow [...]. P. Ktore są trzy Właściwe Czasy Czynosłow? O. Są te: Teraźniejszy (Présent), Przeszły Nieoznaczony (Prétérit Indéfini), i Przyszły (Futur).
Czas teraźniejszy znaczy, iż co jest, albo się dzieje, tego Czasu, ktorego mowią.
Ю. zamiast Я. w trzeciej osobie wielkiej liczby terazniejszego i przyszłego czasu wtorego sprzęzenia (praesens et futurum tempus secundae coniugationis) nieporządkowie używa się: строютъ, zamiast строятъ, budują.
Czasow mają Rossyjskie słowa dziesięć: ośm od prostych, a dwa od złożonych. Od prostych. 1.) Terazniejszy (Praesens): трясу trzęsę [...] 2.) Przeszły niedoskonały (Praeteritum imperfectum): трясъ trząsł [...] 3.) Przeszły jednokrotny (Praeteritum unicum): тряхнулъ trząsnął [...] 4.) Dawno przeszły pierwszy (Plusquam perfectum primum): тряхивалъ trząsywał [...] 5.) Dawno przeszły wtóry (Plusquam perfectum secundum): бывало трясъ bywało trząsł [...] 6.) Dawno przeszły trzeci (Plusquam perfectum tertium): бывало трясывалъ [...] trząsywał [...] 7.) Przyszły niedoskonały (Futurum imperfectum): буду трасти będę trząsł, стану бросать [...] zacznę ciskać [...] 8.) Przyszły jednokrotny (Futurum unicum): тряхну trząsnę [...] Od złożonych. 9.) Przeszły doskonały (Praeteritum perfectum) na przykł: написалъ napisał, od пишу piszę; 10.) Przyszły doskonały (10. Futurum perfectum): напишу napiszę.
Następujące słowa stają się w przeszłym doskonałym czasie z przeszłego niedoskonałego i z przekładania, którego one w terazniejszym czasie w złożeniu nie miewają. Алкаю łaknę, взалкалъ połaknął.
Czas [...] Terazniey: Показывая, показываючи, показуя pokazując.
Czasów jest:
1) w trybie oznajmującym cztery, to jest: [czas] teraźniejszy (Praesens), np. znam; [czas] przeszły (Preteritum), np. znałem; [czas] zaprzeszły (Plusquamperfectum), np. znałem był, i [czas] przyszły (Futurum), np. będę znał albo znać będę i t. d.
TRYB OZNAJMUJĄCY
Czas teraźniejszy
znam [...].
Czas teraźniejszy, formuje się zawsze z trybu bezokolicznego, a to w pierwszej regularnej formie przez zamianę ć na m, np. znać, znam, w drugiej przez zamianę ć na ę, np. mówić, mówię, w trzeciej przez zamianę yć na ę, np. uczyć, uczę.
3cia osoba l. p. trybu rozk. formuje się zawsze z trzeciej osoby l. p. czasu teraźn. trybu oznajm. przez dodanie syllaby niech, np. zna, niech zna; mówi, niech mówi i t. d.
3cia osoba l. m. formuje się zawsze z trzeciej osoby l. m. czasu teraź. trybu oznajm. przez dodanie syllaby niech, np. znają, niech znają; ciągną, niech ciągną.
Czas terazniejszy: Sieję, siejesz, sieje; siejemy, siejecie, sieją.
Teraźniejszy, praesens.
Czas teraźniejszy 1. Formuje się z trybu bezokolicznego poprzez odrzucenie znaku to, a dodanie zaimków osobistych, I, thou, he, she, it, we, i. t. d. Wszystkie jego osoby są podobne do trybu bezokolicznego, wyjąwszy drugą i trzecią liczby pojedyńczéj, z których druga przybiera st lub est, podobnie jak stopnie najwyższe, trzecia s lub es, podobnie i dla téj saméj przyczyny co rzeczowniki w liczbie mnogiéj. [...] Czas teraźniejszy wyraża istnienie lub działanie obecne.
Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.
Siąc (sięgać), osn. sięg-, używane w złożonych: dosiąc, przysiąc, ma formy cz. teraźń. (dosięgę), dosiężesz, dosięże.
To dotyczy tylko czasowników, które w 1os. 1. poj. czasu teraźniejszego, kończą się na zę.